Jerzy Klistała:

Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945
Słownik Biograficzny - nazwiska na literę
M:
Mach - Mężyk

Kontakt z Autorem:
jerzy2212@interia.pl

MACH LUDWIK,
Więzień w KL Auschwitz nr 28860.
Urodzony 15.08.1907 r. w Radlinie pow. rybnicki. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 9.04.1942 r. jako więzień nr 28860. Brak informacji o dalszych losach tego więźnia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 163.

MACHA JÓZEF,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Bogunic k.Lysek pow. rybnicki. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu koncentracyjnego. Wiadomo że został po jakimś czasie zwolniony do domu. Dostał nakaz przymusowej pracy w Niemczech i tam zmarł 25.07.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MACHERSKI FRANCISZEK ks.,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau nr 12656, w KL Mauthausen.
Urodzony 4.10.1883 r. w Katowicach-Dębiu. Do gimnazjum uczęszczał w Bytomiu, a studia teologiczne ukończył we Wrocławiu. Prymicje miał w 1903 r. Ze względu na słaby stan zdrowia (był chory na płuca), otrzymał stanowisko kuratora przy klasztorze sióstr zakonnych Marii Panny w Jastrzębiu Zdroju (do Jastrzębia przybył w 1921 r.) - podczas okupacji hitlerowskiej nadal pełnił tę funkcję. Na kazaniu w Boże Narodzenie 1939 r. powiedział pod adresem władz okupacyjnych: "... inni też byli pod Moskwą a jednak wojnę przegrali ...". Został więc aresztowany w Jastrzębiu 22.05.1040 r., przeiwziony na gestapo w Rybniku, a następnie przekazany do KL Dachau gdzie zarejestrowano go jako więźnia nr 12656. Nie wiadomo kiedy dostał się do KL Mauthausen, tam zginął 31.10.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją krewnej księdza - Klary Kujawa z Katowic, także z książki Alfonsa Mrowca), skor. 5; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MACHLA JAN,
Więzień w KL Auschwitz nr E-2455.
Urodzony 24.09.1909 r. w Hutkach, syn Adama i Franciszki, mieszkaniec Czerwionki pow. rybnicki. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany został w obozowej ewidencji w maju 1942 r. jako więzień wychowawczy (Erziehungshäftling) nr E-2455. Zginął 1.08.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 837; PMA-B "Księga zgonów", t. 12, s. 1348, nr id. 16336.

MACHULIK ALOJZY,
Więzień więzienia w Czeskiej Lipie, w Rubniku, w Dreźnie, w Meiszen.
Urodzony 27.06.1919 r. w Jankowicach k.Rybnika, syn Konstantyna i Marii, mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika. Po ukończeniu szkoły powszechnej - do dwudziestego roku życia nie mógł znaleźć pracy. 25.11.1939 r. wysłany przez Arbeitsamt na roboty przymusowe do Niemiec - pracował w kopalni węgla brunatnego. 18.4.1943 r. powołany do wojska niemieckiego (Werhmacht), jednostka stacjonowała w Czeskiej Lipie - obecne Czechy. Zdezerterował z wojska i przez jakiś czas ukrywał się (pomogła mu w ukryciu Bronisława Winnicka).
Został aresztowany 22.11.1943 r. przez Gestapo w Rybniku, a doraźny sąd specjalny skazał go na karę śmieci. Wyrok miał być wykonany przez powieszenie w egzekucji publicznej w Jankowicach. Upomniał się jednak o niego Werhmacht - jako o żołnierza, więc przekazany został do więzienia w Dreźnie, gdzie sąd polowy orzekł karę trzech miesięcy ciężkiego więzienia. Odesłano go do więzienia w Meiszen nad rzeką Elbe. Po trzech miesiącach, wysłany został z jednostką wojskową do Grecji, nastepnie Albanii, Bułgarii i Jugosławi - gdzie zastało go zakończenie wojny. Po miesięcznym pobycie w obozie dla niemieckich żołnierzy, przedostał się do Włoch i 18.06.1945 r. wstąpił do armii gen. Andersa. Do kraju - do Jankowic powrócił 6.12.1945 r. Od stycznia 1946 r. podjął pracę jako górnik w kop. "Chwałowice". Po nawiązaniu kontaktu z Bronisławą Winnicką - zawarł z nią związek małżeński (3.03.1946 r.). 18.02.1953 r. podjął pracę w Gminnej Spółdzielni w Jankowicach, od 31.12.1954 r. ponownie pracował w kop. "Chwałowice". W czerwcu 1962 r. uległ wypadkowi, po okresie leczenia wykonywał pracę jako instruktor szkoły górniczej - gdzie pracował do przejścia na emeryturę w 1974 r.
Bibliografia: Opis przeżyć pookupacyjnych Alojzego Machulika.

MACHULIK BRONISŁAWA z d. WINNICKA,
Więźniarka więzienia w Czeskiej Lipie, w Dreźnie, w KL Auschwitz-Birkenau nr 75306.
Urodzona 18.12.1921 r. w Pakoszówce, pow. sanocki, mieszkanka Sanoka (do czasu okupacji). W 1942 r. wysłana przez Arbeitsamt na roboty przymusowe do miejscowości Czeska Lipa (obecne Czechy) - wioska Oberlibich, gdzie pracowała u niemieckich gospodarzy. Wiosną 1943 r. poznała skoszarowanego w tej miejscowości żołnierza niemieckiego, pochodzącego ze Śląska. Za kontakt z niemieckim żołnierzem i pomoc w ukryciu (gdy zdezerterował z wojska), została aresztowana 10.11.1943 r. i więziona w Czeskiej Lipie, skąd 27.12.1943 r przewieziono ją do więzienia w Dreźnie.
Z Drezna, transportem zbiorowym przesłana została do KL Auschwitz-Birkenau, gdzie 12.02.1944 r. zarejestrowano ją jako więźniarkę nr obozowy 75306. Będąc w ciąży, urodziła 21.07.1944 r. syna Ryszarda, a dzięki pomocy współwięźniarek udało jej się dziecko utrzymać przy życiu i wytrwać mimo bardzo ciężkich warunków życia - do ostatnich dni funkcjonowania obozu. Odzyskała wolność gdy Birkenau oswobodziły wojska rosyjskie. Wraz z dzieckiem dostała się do Brzeszcz, a stamtąd do Krakowa i dalej do Sanoka. Po wojnie, odszukawszy się z żołnierzem z Czeskiej Lipki, pobrali się i zamieszkali w Rybniku-Chwałowicach.
Bibliografia: APMA-B ankieta wypełniona przez Bronisławę Winnicką z 16.09.1971 r. (sygnatura: Mat./8542, nr inwentarzowy 157681). W zachowanych dokumentach APMA-B oraz byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MACHULIK RYSZARD,
Więzień KL Auschwitz-Birkenau nr 189678.
Urodzony 21.07.1944 r. w Birkenau, syn Alojzego i Bronisławy z d. Winnicka. Urodzony w obozie, zarejestrowany jako dziecko-więzień nr 189678. Opuścił obóz wraz z matką na krótko przed wyzwoleniem przez wojska radzieckie. Po wojnie zamieszkał w Rybniku-Chwałowicach. Skończywszy szkołę podstawową, wykonywał zawód górnika w kop. "Chwałowice" w Chwałowicach.
Bibliografia: APMA-B ankieta wypełniona przez Bronisławę Winnicką z 16.09.1971 r. (sygnatura: Mat./8542, nr inwentarzowy 157681). W zachowanych dokumentach APMA-B oraz byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MACIEJCZYK FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz nr 7444.
Urodzony 27.10.1909 r. w Olszowej - Strzelce Opolskie, mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany 18.12.1940 r. w Piotrowicach Śląskich za rozrzucanie ulotek oraz podejrzenie o przemyt broni do Sosnowca. Tego samego dnia przekazany został do KL Auschwitz i oznaczony jako więzień nr 7444. Mimo potwornych warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: PMA-B Ankieta z dn. 8.12.1966 r. wypełniona przez syna Joachima Maciejczyka (sygn. Mat./5888, nr inw. 150625); Zbiory J. Delowicza.

MACIEJEWSKI KAZIMIERZ,
Więzień więzienia w Moabicie, w KL Oranienburg nr 67665.
Urodzony 5.12.1901 r. w Ocieszynie pow. szamotulski woj. poznańskie. W 1924 r. przybył za pracą na Górny Śląsk i otrzymał ją jako górnik kop. "Anna" w Pszowie. W tej też miejscowości się ożenił i osiedlił. W pierwszych dniach okupacji na prośbę o przyjęcie do pracy, słyszał wielokrotnie powtarzane zdanie: "...dla polaków pracy nie ma". Podjął pracę w Zarządzie Drogowym gminy Pszów. Wiosną 1940 r. został skierowany do pracy przymusowej w porcie Koźle n/Odrą. W zimie 1940-1941 r. nawiązał kontakt z organizacją konspiracyjną ZWZ/AK w Rydułtowach. Wiosną 1941 r. wyjechał do Schleswig-Holsztyna w miejscowości Heide aby drążyć szyb naftowy. Co kilka miesięcy przyjeżdżał jednak do domu na urlop i w tym też czasie odwiedzał komendanta AK w Rydułtowach - Kraszynę. W lutym 1942 r. po powrocie do pracy w Heide, został aresztowany i przewieziony do więzienia w Kolonii, a stamtąd dostał się do więzienia w Moabicie w Berlinie. Dnia 15.04.1943 r. Sąd zarzucił mu szpiegostwo na szkodę Rzeszy niemieckiej. Przekazany został do KL Oranienburg gdzie otrzymał nr więźnia 67665. W obozie, ze względu na ciężkie warunki pracy i ze względu na niedożywienie zachorował na gruźlicę, wątrobę i inne choroby. Doczekał wyzwolenia przez wojska radzieckie, ale mimo udzielonej mu pomocy lekarskiej, zmarł 30.06.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony - Berty Maciejewskiej), skor. 10.

MACIOŃCZYK LUDWIK,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Świerklan Dolnych k.Żor. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przekazany do obozu koncentracyjnego gdzie zginął. Brak informacji o nazwie obozu do którego został przekazany.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MACIOŃCZYK MARTA,
Więźniarka więzienia w Jastrzębiu Zdroju, w Rybniku, w KL Ravensbrück.
Urodzona 6.04.1898 r. w Połomi pow. rybnicki. Posiadała gospodarstwo rolne którym po śmierci jej męża, zajmował się jej brat Alojzy Woryna. Znała się dobrze z rodziną Zdziebłów z Jastrzębia, których córka w okresie okupacji należała do organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK - pełniąc w niej funkcję aprowizacyjną. Przez tę znajomość, członkowie organizacji ZWZ/AK mieli stały dostęp do stodoły Maciończykowej, wykorzystując ją dla potrzeb organizacji. Niestety, konfident wiedzący o tych powiązaniach, złożył odpowiedni meldunek do policji niemieckiej. Została aresztowana 13.08.1944 r. i w tym samym czasie aresztowano w Jastrzębiu Katarzynę i Annę Ździebło i ich matkę. Wpierw była przetrzymywana na policji w Jastrzębiu Zdroju, stamtąd odwieziona została do wiezienia w Rybniku. Po kilku dniach przekazano ją do KL Ravensbrück. Marta jeszcze przed aresztowaniem chorowała na nerki, a w obozie przy wyjątkowo niehigienicznym trybie życia choroba się nasiliła, a nadto zachorowała na tyfus. Zmarła w obozie 25.03.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Katarzyny i Anny Zdżiebło), skor. 7.

MAĆKOWIAK FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Rybniku, w Katowicach, w Brzegu, w Rawiczu, w Neanstrum.
Urodzony 11.11.1900 r. w Chwałkowie Kościelnym (Śrem Wlkp.). Na Śląsk przywędrował w 1919 r. za pracą, którą otrzymał jako górnik w kop. "Ignacy" w Niewiadomiu. Włączył się do walki o Górny Śląsk dla Polski, uczestniczył w trzecim powstaniu śląskim. Ożenił się z Marią w 1929 r. w Radlinie. W pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej nadal pracował na kopalni. Ubolewając nad okupacją polski nieostrożnie na głos wypowiedział zdanie: ".... Niemcy tak szybko z Polski będą uciekać - jak szybko do niej weszli". Wypowiedź ta dotarła do policji więc 27.09.1939 r. został aresztowany i odwieziono go do więzienia w Rybniku. Po sześciu tygodniach odbyła się rozprawa w Rybniku przed Sądem Specjalnym z Katowic i otrzymał wyrok dwóch lat ciężkiego więzienia. Przetransportowany został do więzienia w Brzegu, potem do Rawicza, a następnie do Neanstrum na holenderskiej granicy. Stale oczywiście ciężko pracował. Przeżył w obozie do wyzwolenia przez wojska amerykańskie w kwietniu 1945 r. Po rekonwalescencji w obozie repatriacyjnym, powrócił do domu 12.06.1945 r. Do pracy nie był jednak zdolny więc przeszedł na rentę inwalidzką. Zmarł w 1954 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja Marii Maćkowiak), skor. 3.

MAGRYS WIKTORIA z d. JĘDRZEJCZAK
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 3.11.1904 r. w Strzelinie k.Poznania, córka Tomasza i Marii z d. Matjosek, mieszkanka Rybnika. Po aresztowaniu przekazana do KL Auschwitz gdzie zginęła 20.10.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 36675/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 15:14, określenie przyczyny zgonu to "Herzschlag" (zawał serca).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 25, s. 671, nr id. 34783.

MAINKA MAKSYMILIAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 169408.
Urodzony 24.07.1902 r. w Rybniku, mieszkaniec Jejkowic k. Rybnika. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 17.12.1943 r. jako więzień nr 169408. Zwolniony z obozu 2.06.1944 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 446; PMA-B Karta Personalna (Häftlings-Personal-Karte, tom 6, s. 17-18, sygn. D-AuI-3a/1020-1364, nr inw. 174145).

MAJNUSZ ?,
Więzień w KL Neuengamme.
Mieszkaniec Brzezia k.Raciborza. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Neuengamme k.Hamburga. Pod koniec wojny był załadowany na jeden ze statków, które zostały zatopione na pełnym morzu na wskutek prowokacji angielskiego lotnictwa. Szczęśliwym trafem uratował się i dostał do szpitala szwedzkiego. Przeżył i powrócił do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MAJ WALTER,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 84736.
Urodzony 22.10.1919 r. w Raciborzu, syn Izydora i Fredy z d. Riesenfeld. Po aresztowaniu, przekazany najprawdopodobniej wpierw do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a stamtąd po śledztwie przewieziony do KL Auschwitz i zarejestrowany 19.12.1942 r. jako więzień nr 84736. Zginął w tym obozie 21.01.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 2913/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:50, określenie przyczyny zgonu to "Bronchopneumonie" (zapalenie oskrzeli i płuc).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1138; PMA-B "Księga zgonów", t. 2, s. 1401, nr id. 41193.

MAJEWSKA HELENA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr Z-6165.
Urodzona w 1936 r. w Boguszowicach k.Rybnika, córka Stanisławy. Zamieszkała w czasie okupacji niemieckiej w Starej Wsi. Po aresztowaniu przewieziona do KL Auschwitz z transportem Cyganów polskich i zarejestrowana 29.03.1943 r. w obozowej ewidencji jako więźniarka Z-6165 (Cyganka). Zginęła 29.10.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 31150/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 8:35, określenie przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Pneumonie" (niewydolność serca przy zapaleniu płuc).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1160; PMA-B "Księga zgonów", t. 21, s. 1118, nr id. 61527.

MALCHER GERARD pseud. Zeflik,
Więzień więzienia w Katowicach.
Urodzony 19.08.1919 r. w Bziu Górnym k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Po ukończeniu szkoły powszechnej przeniósł się z rodzicami do Jastrzębia Zdroju i zaczął uczęszczać do rybnickiego gimnazjum, kończąc je w 1938 roku. Harcerz IV Drużyny Harcerzy im. Henryka Sienkiewicza w Rybniku. Wojna zastała go we Lwowie gdzie studiował na politechnice lwowskiej. Z konieczności przerwał studia, lecz nie wrócił od razu do domu rodzinnego, gdyż uczulony na ludzką biedę, zaangażował się we Lwowie w działalność charytatywną. Stał się osobą niewygodną dla niechętnych mu miejscowych władz miejskich, zmuszony był opuścić Lwów i chciał dostać się na Węgry.
Gdy zamiar ten okazał się niemożliwy do zrealizowania, powrócił na Śląsk, do Jastrzębia. Znowu zaangażował się w pomoc biednym rodzinom - zbierając datki pieniężne na ten cel u bogatszych przedstawicieli rodzinnej miejscowości. Zaopiekował się biblioteką szkoły powszechnej w Jastrzębiu Dolnym oraz prywatną biblioteką domu wypoczynkowego Spółki Brackiej w Jastrzębiu Zdroju, którym groziło całkowite zniszczenie. Zaangażował się w działalność ruchu oporu. Wstąpił do ZWZ/AK, był inicjatorem uruchomienia druku gazetki konspiracyjnej "ZEW". Osobiście uczestniczył w redagowaniu i wydawaniu tej gazetki, która była czytana nie tylko na terenie Rybnika, ale i w opolskiem. W wyniku zdrady został aresztowany 31.03.1942 r. Wpierw był więziony w budynku gestapo w Rybniku, a po kilku dniach przetransportowany do siedziby gestapo w Katowicach. Świadomy, że mógłby w trakcie przesłuchania nie wytrzymać wymyślnych tortur, a tym samym zdradzić konspiracyjne tajemnice i przyczynić się do aresztowania wielu osób, wyrwał się podczas przesłuchiwania z rąk oprawców i wyskoczył z trzeciego piętra, ponosząc śmierć na miejscu.
Bibliografia: "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 243; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej", Katowice 1995, s. 57,58,104,106; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 105; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 34; J. Musioł "Ślązacy", Katowice 1987, s. 246, 282; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 274.

MALCHERCZYK FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz, w KL Dachau, w KL Majdanek.
Urodzony 20.10.1897 r., mieszkaniec Rybnika, pracownik umysłowy, członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. W czasie okupacji hitlerowskiej był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ. Aresztowany 21.05.1940 r., skazany na pobyt w KL Auschwitz, następnie przekazany do KL Dachau i dalej do KL Majdanek gdzie zginął 15.03.1945 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 105; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", pod red. J. Ligenzy Katowice 1970, s. 188, 214; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

MALCHEREK FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Cieszynie, w Rawiczu, w KL Buchenwald, w KL Gross-Rosen.
Urodzony 4.10.1904 r. w Wierzniowicach na Zaolziu, mieszkaniec Pszowa pow. rybnicki. Aresztowany 9.10.1939 r. i wpierw osadzony w więzieniu w Cieszynie. Z Cieszyna przekazany do więzienia w Rawiczu, stamtąd do KL Buchenwald, i po pewnym czasie do KL Gross-Rosen. Z tego ostatniego obozu został zwolniony 10.07.1943 r. Zmarł w 1966 r. w Pszowie, gdzie się osiedlił po powrocie z obozu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, skor. 10.

MALINOWSKI WŁADYSŁAW,
Więzień w KL Auschwitz nr 111005.
Urodzony 5.03.1888 r. w Kurniku w woj. poznańskim, syn Juliusza i Józefy z d. Kruk, mieszkaniec Rybnika. Studiował architekturę w Lipsku i Heidelbergu. Przed I wojną światową przybył do Rybnika i podjął pracę w firmie budowlanej Martiniego w Rybniku. Gdy w okresie plebiscytowym ważyły się losy Śląska, jako aktywny działacz Związku Polaków, brał udział w "wymuszaniu" od Niemców najkorzystniejszych warunków dla Ślązaków i Śląska. Gdy w końcu 1921 r. dochodzi w Rybniku do tworzenia polskich władz cywilnych, obejmuje funkcję architekta miejskiego oraz członka Rady Miasta.
W następnych latach, po unormowaniu się spraw polityczno-społecznych w Rybniku, odkupił udziały w firmie Martiniego zostając w ten sposób właścicielem przedsiębiorstwa. Dziełem firmy jest wiele obiektów budowanych w Rybniku. W czasie okupacji hitlerowskiej był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 12.02.1943 r., wywieziony został do KL Auschwitz, a po okresie śledztwa przekazany 16.03.1943 r. i zarejestrowany jako więzień nr 111005. Zachorował na tyfus i zmarł 2.04.1943 r. w tym obozie. Według wystawionego aktu zgonu, potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 13:15, określenie przyczyny zgonu to "rozedma płuc przy osłabionym sercu".
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 25; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 243, 244; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 107; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 308; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 135.

MAŁACHOWSKI RYSZARD,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 9.06.1908 r. w Rybniku, syn Hermana i Teresy z d. Dzierżawa, mieszkaniec Rybnika. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zginął 9.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 29927/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 7:50, określenie przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Grippe" (niewydolność serca przy grypie).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 661; PMA-B "Księga zgonów", t. 20, s. 1369, nr id. 28195.

MANDRYSZ JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 15091.
Urodzony 11.09.1881 r. w Stassfurcie w Westfalii. Przebywając w Westfalii, był założycielem Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". W 1911 r. powrocił na Śląsk - osiedlił się w Rybniku, gdzie otworzył zakład rzemieślniczy. Był współorganizatorem POW Górnego Śląska w powiecie rybnickim, powstańcem, działaczem plebiscytowym - w Polskim Komitecie Plebiscytowym w powiecie rybnickim. Z chwilą rozpoczęcia się okupacji hitlerowskiej, ukrywał się przed poszukującymi go Niemcami - wpierw wyjechał do Niemiec, a następnie na Śląsk Cieszyński. Został jednak aresztowany w marcu 1941 r. i przesłany do KL Auschwitz, gdzie był zarejestrowany 17.04.1941 r. jako więzień nr 15091. Zginął w tym obozie 4.01.1944 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 107.

MAŃDA WOJCIECH,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 7.01.1894 r., rolnik ze wsi Świerszczyniec pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich, członek Związku Powstańców Śląskich. W okresie okupacji hitlerowskiej członek organizacji konspiracyjnej ZWZ. Aresztowany w grudniu 1943 r. był więziony w Pszczynie a następnie przewieziony do KL Auschwitz. Zmarł w obozie 18.01.1945 r. tuż przed ewakuacją więźniów przed zbliżającymi się wojskami radzieckimi.
Bibliografia: M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej", Katowice 1995, s. 21; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

MAŃKA JAN,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, nauczyciel. Aresztowany w pierwszym okresie okupacji hitlerowskiej, został przekazany do KL Dachau. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MAŃKA PAWEŁ,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Jejkowic k.Rybnika. Aresztowany w pierwszym okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany został do obozu koncentracyjnego. Brak informacji o nazwie obozu w jakim przebywał. Udało mu się przeżyć w obozie i wrócił do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MARCINEK JAN,
Więzień więzienia w Raciborzu, w KL Auschwitz nr 171329, w KL Mauthausen.
Urodzony 1.09.1873 r. w Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, robotnik. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany 5.04.1943 r. za pomoc jeńcom wojennym. Więziony w Raciborzu, następnie od 24.12.1943 r. zarejestrowany w KL Auschwitz jako więzień nr 171329. Transportem zbiorowym 27.11.1944 r. przekazany do KL Mauthausen. Zmarł z wycieńczenia po powrocie z obozu do domu dnia 3.12.1945 r.
Bibliografia: M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej", Katowice 1995, s. 21; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 448; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Karola Kozuba), skor. 7.

MARCISZ WILHELM,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz, w Gross-Rosen.
Urodzony 8.06.1915 r. w Boguszowicach k.Rybnika, gdzie uczęszczał do szkoły powszechnej a następnie chodził do rybnickiego gimnazjum, zdając maturę w 1937 r. Był harcerzem XVII Drużyny Harcerskiej im. Karola Chodakiewicza w Boguszowicach, zaś w gimnazjum należał do IV Drużyny Harcerskiej im. Henryka Sienkiewicza w Rybniku. Ciężka sytuacja materialna rodziców nie pozwoliła mu na dalsze studia, więc podjął pracę w starostwie rybnickim. Po przeszkoleniu w szkole oficerskiej - chorąży WP. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. i dostał się do niewoli niemieckiej w rejonie Lwowa.
Umieszczono go w obozie jenieckim na terenie Czech, skąd po roku wywieziono go na roboty przymusowe do Nadrenii. Po powrocie do domu pracował w kopalni "Chwałowice" i zaangażował się w działalność dla organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Zagrożony aresztowaniem, ukrywał się do 17.08.1944 r. gdy gestapo wpadło na jego trop i został aresztowany. Przez pięć tygodni przebywał w więzieniu rybnickim, a następnie przewieziono go do KL Auschwitz. Z tego obozu, dnia 1.12.1944 r. został wywieziony do KL Gross-Rosen. Ostatnią wiadomość przesłał do rodziny w styczniu 1945 r. Zginął w nie wyjaśnionych okolicznościach.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 107; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 34; Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

MARCOL ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz nr 46154.
Urodzony 12.12.1892 r. w Krostoszowicach k.Wodzisławia Śl., syn Jana i Karoliny z d. Orszulik, mieszkaniec miejscowości Mszana k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Auschwitz¸ gdzie zarejestrowano go 8.07.1942 r jako więźnia nr 46154. Zginął w tym obozie 31.07.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 17723/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 20:30, określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry katar/nieżyt żołądkowo-jelitowy).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 196; PMA-B "Księga zgonów", t. 12, s. 1215, nr id. 16203.

MARCOL JÓZEF,
Więzień więzienia w Kluczborku, w KL Auschwitz nr 166873, w KL Gross-Rosen, w KL Dachau.
Urodzony 17.11.1900 r. w Moszczenicy k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, syn Jana, mieszkaniec Moszczenicy. Z zawodu był palaczem kotłów przemysłowych, a od siedemnastego roku życia pracował jako palacz kotłów w kop. "Emma" w Radlinie. Były powstaniec - brał udział w trzecim powstaniu śląskim. Uczestniczył w kampanii wrześniowej w 1939 r. w Tarnowie i dostał się do niewoli - wrócił do domu pod koniec 1939 r. Zaraz na początku 1940 r. wysłany został przez Arbeitsamt na roboty przymusowe do Linz w Austrii. Tam, w wielkim skupisku Polaków, był współorganizatorem organizacji konspiracyjnej. Na podstawie donosu został wraz z kolegami aresztowany 23.09.1943 r. Wpierw przebywał w więzieniu w Kluczborku, następnie przekazano go do KL Auschwitz i zarejestrowano 27.12.1943 r. jako więźnia nr 166873. Z KL Auschwtz przeniesiono go do KL Gross-Rosen, a po jakimś czasie przekazany został do KL Dachau. Doczekał się wyzwolenia przez wojska amerykańskie 29.04.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Teresa Marcol), skor. 4.

MARCOL KAROL,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej przetrzymywany był w więzieniu w Rybniku skąd po jakimś czasie został zwolniony. Nieznane są jego dalsze losy.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MARCOL WIKTOR,
Więzień obozu w Gratz - Austria.
Urodzony 26.07.1901 r. w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Moszczenicy k.Jastrzębia Zdroju. Były powstaniec - uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Został aresztowany 5.12.1943 r. i przekazany do obozu pracy o zaostrzonym rygorze w miejscowości Gratz w Austrii, gdzie był zatrudniony w kamieniołomach. Zginał na początku 1945 r. trafiony przy pracy odłamkiem bomby podczas nalotu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją - informacją Pawła Gleńska), skor. 4.

MAREK JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 114719, w KL Sachsenhausen.
Urodzony 9.03.1904 r. w Leszczynach pow. rybnicki. Aresztowany 12.02.1943 r., został przekazany do KL Auschwitz i na okres śledztwa umieszczony w bloku 2a. Po śledztwie skazany na pobyt w obozie i zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 12.04.1943 r. jako więzień nr 114719. Następnie przeniesiony do KL Sachsenhausen. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie przeżył i doczekał się wyzwolenia obozu przez wojska amerykańskie w dniu 22.04.1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 321.

MARGICIOK JAN pseud. August, Mazur, Mały, Dymitrow, Skowronek, Hans Joeschke,
Więzień więzienia w Rybniku, w Katowicach.
Urodzony 10.07.1915 r. w Kokoszycach k. Wodzisławia Śl., syn Franciszka i Magdaleny z d. Bayer, mieszkaniec Rydułtów pow rybnicki. Od dzieciństwa wykazywał zamiłowanie do pracy społecznej. Podharcmistrz Hufca ZHP w Rydułtowach. W 1940 r. (mimo kalectwa po wypadku jakiemu uległ w dzieciństwie) przeszedł szkolenie wojskowe i podjął działalność konspiracyjną jako żołnierz ZWZ. Początkowo wykonywał obowiązki kuriera w tej organizacji, a następnie dostał polecenie zorganizowanie wywiadu.
Utworzenie siatki wywiadowczej dawało możliwość zdobywania cennych informacji o ruchach wojsk niemieckich, ich rozmieszczeniu oraz rodzaju produkcji w niemieckich zakładach zbrojeniowych. W lutym 1941 r. został aresztowany, ale udało mu się zbiec podczas transportu z Rybnika do Katowic. Musiał się ukrywać, lecz po przedostaniu się na Zaolzie nadal prowadził działalność konspiracyjną. W wyniku zdrady, został aresztowany 26.01.1943 r. i przewieziony na gestapo w Katowicach gdzie poddany został długotrwałym przesłuchaniom. Następnie, w grupie 71 osób został przewieziony 29.11.1943 r. do KL Auschwitz - i tam rozstrzelany 29.11.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 33212/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 17:49, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 241, 243; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej", Katowice 1995, s. 27, 48, 54-58, 76-78, 83, 101-108, 116,117,119,123; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 699; J. Musioł "Ślązacy", Katowice 1987, s. 246, 255; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 276; PMA-B "Księga zgonów", t. 23, s. 212, nr id. 63487.

MARIKITOŃ KAROL,
Więzień w KL Mauthausen-Gusen.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki, urzędnik magistracki w Żorach. Aresztowany został 1.05.1940 r. i przekazany do KL Mauthausen-Gusen gdzie zginął 6.12.1940 r. Brak innych informcji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MARSZOLIK FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Wodzisławiu, w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen nr 3028.
Urodzony 2.12.1889 r. w Biertułtowach k.Rybnika, mieszkaniec Biertułtów. Jeszcze przed pierwszą wojną światową pracował jako górnik w kopalniach: w Niewiadomiu, Rydułtowach, i Niedobczycach. Ożenił się w 1914 r. z Agnieszką z d. Kuban. Po pierwszej wojnie światowej włączył się do pracy propagandowej na rzecz plebiscytu. Stanowił postrach dla bojówkarzy niemieckich. Był pierwszym dyrygentem Chóru "Słowiki" w Biertułtowach. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. W trzecim powstaniu był dowódcą 3 baonu 5 pułku rybnickiego. Po podziale Górnego Śląska na część polską i niemiecką był urzędnikiem celnym w Knurowie. Przed 1939 r. pracował w Hucie "Silesia" w Rybniku. W sierpniu tegoż roku pełnił służbę w Obronie Narodowej w Rybniku. We wrześniu przemieszczając się do granicy wschodniej - przedostał się do Rumunii. W październiku wrócił do Biertułtów i już 4.11.1939 r. został aresztowany. Przetrzymywany był w więzienia w Wodzisławiu Śl., gdzie podczas przesłuchań poddawany był okrutnym torturom. Następnie, przekazano go do KL Dachau. Po krótkim pobycie w tym obozie, trafił do KL Mauthausen-Gusen i został zarejestrowany jako więzień nr 3028. Zginął w tym obozie 27.06.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja Agnieszki Marszolik).

MARTINUS ANTONI,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Suminy pow. rybnicki. Aresztowany już w pierwszym miesiącu okupacji hitlerowskiej tj. 30.09.1939 r. i przekazany do KL Oranienburg gdzie zginął 3.05.1945 r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MASANCZYNKA,
Więzień KL Buchenwald
Mieszkaniec Knurowa pow. rybnicki, pracownik umysłowy - urzędnik. Aresztowany w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald gdzie zginął. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MASŁOWSKA GERTRUDA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 38423, w KL Ravensbrück nr 55839.
Urodzona 7.03.1908 r. w Żorach, córka Teofila i Marty z d. Herok, mieszkanka Żor pow. rybnicki. Po ukończeniu ośmiu klas szkoły powszechnej pomagała rodzicom w gospodarstwie rolnym. Zawarła związek małżeński w 1927 r. W okresie okupacji hitlerowskiej razem z mężem zaangażowana była w działalność dla organizacji konspiracyjnej - pełniła funkcję łączniczki, od grudnia 1939 r. pomagała znajdować schronienie ukrywającym się Polakom. Aresztowana 12.02.1043 r., przekazana została do KL Auschwitz gdzie wpierw przebywała w czasie śledztwa w bloku 2a, a następnie skierowana 16.03.1943 r. na pobyt w obozie jako więźniarka nr 38423. 14.08.1944 r. przetransportowana do KL Ravensbrück i zarejestrowana jako więźniarka nr 55839. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie przeżyła i doczekała się wyzwolenia obozu przez wojska amerykańskie w dniu 29.04.1945 r. Powróciła do domu, a po rekonwalescencji podjęła pracę w Zakładzie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 541; PMA-B Ankieta z dn. 11.07.1991 r. (sygn. Mat./16557, nr inw. 172044; J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia", rok 1999, s. 95; Zbiory J. Delowicza, segr. II.

MASŁOWSKI KAROL pseud. Filhauer,
Więzień w KL Auschwitz nr 114722.
Urodzony 1.01.1904 r. w Podlesiu Pszczyńskim, syn Jana i Wiktorii z d. Machulec, mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Po ukończeniu szkoły powszechnej, rozpoczął pracę od 2.10.1917 r. do 1930 r. w odlewni żeliwa w Hucie "Pawła" w Żorach, a jednocześnie uczęszczał do trzyletniej szkoły zawodowej. Członek Towarzystwa Śpiewu "Feniks". Był bardzo zaangażowany podczas akcji plebiscytowej, brał udział w drugim i trzecim powstaniu śląskim. W trzecim powstaniu śląskim walczył w 6 kompanii II baonu 13 pułku powstańczego Żory pod dowództwem Nikodema Sobika - został ranny. Odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym. Dnia 1.02.1930 r. zawarł związek małżeński z Gertrudą z d. Kieczka. W tymże 1930 r. otworzył własny warsztat usługowo-reperacyjny maszyn rolniczych (warsztat ten prowadził do czasu aresztowania). Od grudnia 1939 r. do lutego 1943 r. kierownik "Opieki Społecznej" w żorskiej placówce ZWZ/AK. Organizował pomoc dla rodzin, których członkowie zginęli lub doznali innych represji ze strony okupanta, udzielał także pomocy ukrywającym się przed okupantem. Aresztowany dnia 12.02.1943 r. i przekazany do KL Auschwitz, a na okres śledztwa osadzony w bloku 2a. Po zakończonym śledztwie przekazany na pobyt w obozie i zarejestrowany 12.04.1943 r. jako więzień nr 114722. Przebywał w tym, obozie do ostatnich dni jego funkcjonowania. Został wyzwolony przez Armię Radziecką
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 321; J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia", rok 1999, s. 95; PMA-B List obozowy z dn. 25.05.1944 r. (zespół: Listy obozowe - oryginały, tom 62, sygn. D-AuI-1/9092, nr inw. 175987); Zbiory J. Delowicza, segr. II.

MATEJA TEODOR,
Więzień w KL Mauthausen.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przekazany został do KL Mauthausen. Nieznane są dalsze jego losy.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MATULA TEOFIL,
Więzień więzienia w Katowicach.
Mieszkaniec Szczygłowic k.Knurowa pow. rybnicki. Aresztowany w trzecim roku trwania okupacji hitlerowskiej, przekazany został do więzienia w Katowicach i tam dnia 11.06.1943 r. po wyroku sądu doraźnego - zgilotynowany.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MATUSIAK JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony w 1902 r., nauczyciel, a następnie kierownik szkoły w Bziu Zameckim k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej przekazany został do KL Auschwitz gdzie zginął.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 80; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

MATUSZEK WINCENTY,
Więzień w KL Auschwitz nr 7544.
Urodzony 21.03.1887 r. w Pszowie pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w Rydułtowach za to, że był przedwojennym działaczem społecznym i aktywnym powstańcem śląskim. Przekazany do KL Auschwitz, zarejestrowany został 18.12.1940 r. jako więzień nr 7544. Zwolniony z obozu 16.05.1941 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 64; PMA-B Ankieta z dn. 4.06.1976 r. (sygn. Mat./11204, nr inw. 162707); Zbiory J. Delowicza.

MATUSZCZYK ANTONI,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Rybnika. Aresztowany w drugiej połowie 1942 r., osadzony w obozie przejściowym w Lyskach. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MAZANEK ALEKSANDER,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony 13.05.1921 r., mieszkaniec Rybnika. Uczeń rybnickiego gimnazjum - zdał maturę tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej w 1939 r. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażował się w działalność ruchu oporu, za co został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym - nieznana nazwa obozu. Zginął w tym obozie 17.12.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 109.

MAŻEWSKI WŁADYSŁAW,
Jeniec Oflagu w Murnau.
Urodzony 6.09.1896 r. w Stanisławowie, major Wojska Polskiego. Od 1914 r. służył w Legionach. W okresie międzywojennym był oficerem zawodowym WP. W maju 1939 r. skierowany na stanowisko dowódcy I batalionu 75 Pułku Piechoty i dowodcy Oddziału Wydzielonego Rybnik, w skład którego wchodził również batalion Obrony Narodowej. Dowodził obroną Rybnika 1.09.1939 r. Pod Tomaszowem Lubelskim został ranny, dostał się do niemieckiej niewoli i osadzony został w oflagu C II A w Murnau gdzie przebywał do zakończenia wojny 1945 r. Po wyzwoleniu obozu przez wojska alianckie, służył do 1948 r. w Poskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, a następnie wrócił do kraju. W 1951 r. osiedlił się na stałe w Gliwicach. Zmarl 11.05.1980 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 109; Zbiory J. Delowicza.

MENCEL JERZY,
Więzień w KL Auschwitz nr 7539.
Urodzony 9.06.1917 r. w Rybniku. Aresztowany w drugim roku trwania okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany był w obozowej ewidencji dnia 18.12.1940 r. jako więzień nr 7539. Brak innych informacji o losie tego więźnia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 64; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

MENCEL MICHAŁ,
Więzień w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen.
Mieszkaniec gminy Pstrążna w pow. rybnickim. Aresztowany 15.04.1940 r. przekazany do KL Dachau, a następnie przeniesiony do Mauthausen-Gusen gdzie pracował w kamieniołomach. Dzięki staraniom żony o jego uwolnienie, zwolniony z obozu 25.11.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MENCNER AUGUSTYN,
Więzień więzienia w Raciborzu.
Urodzony 7.05.1903 r. w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Godowa k.Jastrzębia Zdroju, z zawodu murarz. Był członkiem POW Górnego Śląska, uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego. W trzecim powstaniu, walczył w 9 kompanii 14 pp wodzisławskiego pod dowództwem kompanijnego Józefa Balcara. Był współzałożycielem Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Gołkowicach. Po podziale Górnego Śląska w 1922 r., pracował w swoim zawodzie i pomagał matce w gospodarstwie. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich pełniąc w nim stanowisko sekretarza. Za zasługi w powstaniach otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy. Dnia 1.09.1939 r. uchodził na wschód i zawędrował do Tręboli, skąd powrócił do domu 11.11.1939 r. W zimie 1940 r. w domu wśród kobiet które przyszły skubać pierze, opowiadał o tym co widział i co przeżywał podczas wojny Polsko-Niemieckiej. Wypowiedział też zdanie, że Hitler wojnę przegra a Rosjanie przyjdą do Polski. Jedna z kobiet przekazała tę informację policji, skutkiem czego został oskarżony o sianie propagandy antyhitlerowskiej. Otrzymał wyrok i przebywał za to w więzieniu w Raciborzu przez sześć miesięcy. Po powrocie z więzienia pracował jako murarz w Łabędach aż do wyzwolenia tj. do 2.05.1945 r. Po wojnie był długoletnim naczelnikiem gminy w Godowie. Posiadał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Augustyna Mecnera), skor. 4.

MĘŻYK JÓZEF,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Rybnika-Ligoty. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przekazany został do obozu koncentracyjnego, gdzie zginął mając 46 lat. Brak dokładniejszych informacji w jakim obozie przebywał.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.


LOGO autorstwa mgr Joanny Kucharczak

Biblioteki Szkolne w Rybniku

webmajster - Gabriela Bonk bibliofilur@poczta.onet.pl