Jerzy Klistała:

Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945
Słownik Biograficzny - nazwiska na literę
P:
Plaszczyk - Pytlik

Kontakt z Autorem:
jerzy2212@interia.pl

PLASZCZYK KAROL,
Więzień w KL Auschwitz nr 11108.
Urodzony 12.12.1876 r. w miejscowości Wilcza pow. rybnicki. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 27.03.1941 r. jako więzień nr 11108. Zginął w tym obozie 27.11.1941 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 89; PMA-B Lista więźniów z dn. 27.03.1941 r. (Zuganglisten, tom 1, s. 93, sygn. D-AuI-2/1, nr inw. 4129).

PLESZKA JÓZEF, (nie pasuje numer obozowy do tego nazwiska)
Więzień w KL Auschwitz nr ~ 114746.
Urodzony 17.03.1904 r. w Raciborzu, syn Franciszka i Klary z d. Olszówka, zamieszkały w Rybniku-Ligocie. Aresztowany za działalność w ruchu oporu ZWZ/AK. Przewieziony do KL Auschwitz zbiorowym transportem i przetrzymywany na okres śledztwa w bloku 2a. Przekazany na pobyt w obozie 12.02.1943 r. i zarejestrowany jako więzień nr 114746. Zginął 22.05.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20688/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 20:00, określenie przyczyny zgonu to "Parotitis bei Fleckfieber" (wyczerpanie organizmu przy tyfusie).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1144; PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 1210, nr id. 55650; Zbiory J. Delowicza.

PLEWNIA BOLESŁAW,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau.
Urodzony 3.10.1920 r. w Wodzisławiu, syn Emila, mieszkaniec Jedłownika k.Wodzisławia Śl. W czerwcu 1939 r. ukończył czteroletnią Szkołę Handlową w Rybniku. Na początku października chciał wyjechać na Węgry, został jednak zawrócony przez straż graniczną. Aresztowano go 4.01.1940 r. za przynależność do organizacji konspiracyjnej. Był katowany w rybnickim gestapo, lecz mimo że znał nazwiska kolegów z organizacji, nikogo nie wydał. Z gestapo przewieziono go do więzienia w Rybniku. Stamtąd został przekazany 14.04.1940 r. do KL Dachau. Po roku pobytu w obozie, skierowany był do podobozu Dachau w Eirksau gdzie wykonywał roboty drogowe, a następnie pracował w warsztacie stolarskim. Dzięku życzliwości SS-mana pochodzącego z Jejkowic, wiodło mu się w podobozie nieco lepiej niż współwięźniom, mógł być nawet odwiedzany przez matkę, siostrę i narzeczoną. Przebywał w podobozie do wyzwolenia przez wojska francuskie, do domu przybył 13.10.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Emila Plewni i jego żony Zofii), skor. 6.

PLUTA EMANUEL,
Więzień w KL Buchenwald, w KL Mauthausen.
Urodzony 13.10.1915 r. w Kokoszycach k. Wodzisławia Śl. Uczęszczał do gimnazjum w Rybniku i ukończył je w 1937 r. Następnie studiował na Uniwersytecie krakowskim na Wydziale Handlu. 1.09.1939 r. uchodzi na wschód docierając do Krakowa. Końcem września tegoż roku wrócił do domu w Kokoszycach. 14.04.1943 r. został aresztowany i przekazany do KL Dachau, 26.05.1943 r. przeniesiono go do KL Mauthausen. Przeżył obóz, mimo że chorował na tyfus, gruźlicę, reumatyzm. Został wyzwolony przez wojska amerykańskie 5.05.1945 r. Do domu przybył 4.06.1945 r. Rozpoczął pracę w handlu na terenie Raciborza - i pracę tę wykonywał do przejścia na emeryturę.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Jana Pluty), skor. 8.

PLUTA FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz nr 112725, w KL Mauthausen-Gusen nr 48620.
Urodzony 19.11.1910 r. w Bottrop w Westfalii. Jego rodzina wróciła z końcem pierwszej wojny światowej na ziemię rybnicką. Był wyróżniającym się uczniem rybnickiego gimnazjum, maturzystą z 1930 r. W latach 1932-1937 studiował filozofię na Uniwersytecie Poznańskim - z roczną przerwą (1933-1934) na służbę wojskową w podchorążówce piechoty w Zambrowie. Następnie został urzędnikiem Starostwa w Tarnowskich Górach. Na początku drugiej wojny światowej był ewakuowany wraz z całym starostwem do Lwowa, skąd wrócił do domu w grudniu 1939 r.
Zagrożony aresztowaniem schronił się w Krakowie podejmując pracę na kolei. Działał także w studenckiej organizacji ruchu oporu i w konspiracyjnej organizacji ZWZ/AK. Aresztowany przez gestapo w 1943 r., został wywieziony do KL Auschwitz gdzie zarejestrowano go jako więźnia nr 112725. Po krótkim okresie pobytu w KL Auschwitz bo już 14.04.1943 r. przetransportowany był do KL Mauthausen-Gusen gdzie otrzymał nr obozowy 48620. W Gusen zachorował na płuca i został umieszczony w szpitalu obozowym. Na trzy dni przed wkroczeniem wojsk alianckich 22.04.1945 r. wraz z pozostałymi chorymi obozowego szpitala został uśmiercony przez zagazowanie.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 138; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 40; Ks. Konrad Szweda "Ponieśli swój krzyż", Poznań 1989, s. 100; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 381; Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Jadwigi Piontek z d. Pluta), skor. 2.

PLUTA JÓZEF,
Wiewień więzienia w Niemczech.
Urodzony 3.05.1924 r. w Rybniku. Po ukończeniu szkoły powszechnej na Smolnej w Rybniku, podjął pracę w Fabryce Sygnałów Kolejowych w Gotartowicach. W okresie okupacji hitlerowskiej, zmuszony był wstąpić do wojska niemieckiego w 1943 r. i służył w lotnictwie w Niemczech zachodnich jako mechanik. Tam zaangażował się we współpracę z niemieckim ruchem opory i partyzantką antyhitlerowską - dostarczał im broń. W wyniku zdrady aresztowany, a po krótkim pobycie w wiezieniu wyrokiem sądu w Dreźnie skazany na karę śmierci. Wyrok został wykonany w październiku 1944 r. w Hale an der Sale - został rozstrzelany.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 139.

PLUTA LEON,
Więzień więzienia w Sosnowcu.
Urodzony 20.06.1917 r. w Bottrop Westfalia, brat Franciszka, mieszkaniec Biertułtów k.Radlina pow. rybnicki. Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1931 r. rozpoczął pracę w handlu, dokształcając się w szkole zawodowej. Bardzo aktywny harcerz. Do okresu okupacji hitlerowskiej pracował w handlu w Biertułtowach. W 1940 r. został przez okupacyjny Arbetzamt skierowany do pracy przymusowej w miejscowości Blachownia - do robót ziemnych. W 1943 r. samowolnie opuścił firmę w której dotychczas pracował i zaangażował się w przynależność do partyzantki na terenach woj. dąbrowskiego i woj. krakowskiego. Niestety, wraz z kolegą podczas jednej z akcji zostali rozpoznani przez szupoka, którego rozbroili. Został aresztowany, przekazany do więzienia w Sosnowcu i tam bardzo torturowany. 5.05.1944 r. powieszony w publicznej egzekucji - wraz z czterema innymi kolegami.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Jadwigi Piontek z d. Pluta), skor. 2.

PLUTA ROBERT,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 25.05.1895 r., mieszkaniec Czerwionki pow. rybnicki, kolejarz. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzeciego powstania śląskiego, działacz społeczny z terenu Czerwionki. W przededniu wybuchu drugiej wojny światowej uczestniczył w walkach z Freikorpusem w okolicach Krywałdu - Wilczy. W okresie okupacji hitlerowskiej był członkiem organizacji konspiracyjnej POP. Aresztowany 21.05.1940 r. i przekazany do KL Mauthausen. Zginął w tym obozie 18.03.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PLUTOŃSKI DOMINIK,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 2.08.1911 r. w Mszanie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, z zawodu krawiec. Jego brat Franciszek który był w sztabie organizacji konspiracyjnej Polska Tajna Organizacja Narodowa w Katowicach, wciągnął do niej także Dominika. Założono więc PTON w Mszanie i członkowie tej organizacji składali deklarację przynależności do niej (na druku z pieczątką i orłem białym). Gdy więc u Dominika gestapo przeprowadziło rewizję w poszukiwaniu materiałów ubraniowych, natknęło się zupełnie przypadkowo na druk takiej deklaracji. Został aresztowany 25.04.1941 r. i przez Sąd Specjalny skazany na "... izolację od społeczeństwa". Po kilku dniach pobytu w więzieniu, przekazany został do KL Dachau. Przeżył i doczekał się wyzwolenia przez wojsko amerykańskie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4.

PLUTOWSKI FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Katowicach.
Urodzony w Mszanie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Tuż przed wojną przeniósł się z rodziną do Katowic i tam w okresie okupacji hitlerowskiej zaangażował w działalność dla organizacji konspiracyjnej Polska Tajna Organizacja Narodowa, należał do sztabu tej organizacji. Poprzez niefortunny przypadek, za przynależność do organizacji został aresztowany i posądzony o zdradę stanu, a następnie wyrokiem Specjalnego Sądu skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu w Katowicach - przez ścięcie na gilotynie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4.

PLUTOWSKI GERTRUDA,
Więźniarka - brak informacji dot. miejsca.
Urodzona 27.07.1914 r. w Delwig - Westfalia. Aresztowana została razem z mężem Dominikiem 25.04.1941 r. za to, że nie złożył donosu do policji o istnieniu organizacji konspiracyjnej PTON w Mszanie. Skazana została na przebywanie w więzieniu przez dwa lata. Zwolniona z więzienia 10.06.1943 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4.

PŁACZEK FELIKS,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau nr 2997.
Urodzony 17.02.1901 r. w Gladbeck - Westfalia. Przyjechał w 1903 r. wraz z rodzicami do Marklowic k.Radlina pow. rybnicki, z zawodu krawiec. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. W powstaniu został ranny w prawą rękę, więc nie mógł wykonywać swojego zawodu. Otrzymał pracę w kop. "Ignacy" w Niewiadomiu - obsługując maszynę wyciągową. 3.09.1939 r. uchodził na wschód, ale w Lublinie został zatrzymany przez wojsko niemieckie i musiał wracać na Śląsk. Przybył do domu w październiku 1939 r. Gdy zameldował się w gminie, otrzymał nakaz meldowania się codziennie na policji niemieckiej w Świerklanach Dolnych. Podczas kolejnego zameldowania 13.11.1939 r. został aresztowany i przewieziony do więzienia w Rybniku. W kwietniu 1940 r. został wywieziony do KL Dachau gdzie był zarejestrowany jako więzień nr 2997. Gdy w 1942 r. Niemcy dokonywali selekcji inwalidów i chorych by wywozić ich do zagazowania, świadomy swojego inwalidztwa załamał się psychicznie. Jego przewidywania były uzasadnione - 23.02.1942 r. został wywieziony do zagazowania
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki Marii Wojaczek z d. Płaczek), skor. 4.

PŁACZEK WIKTOR,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony 23.07.1907 r. w Mszanie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, rolnik. Aresztowany 24.04.1941 r. i przekazany do obozu koncentracyjnego. Nieznana jest nazwa tego obozu, zwolniony 2.09.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

PŁONKA WOJCIECH,
Więzień więzienia w Rybniku, w Żorach, w KL Sachsenhausen, w KL Auschwitz.
Urodzony 16.04.1899 r. w woj. poznańskim, mieszkaniec Rybnika, pracownik PKP w Rybniku. Uczestnik powstania wielkopolskiego. W pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej kilkakrotnie aresztowany i zwalniany - więziony w Rybniku i Żorach. Ponownie aresztowany 21.05.1940 r. i przekazany do KL Sachsenhausen, a stamtąd przesłany do KL Auschwitz gdzie zginął 22.02.1942 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 140; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

POCHOPIEŃ WŁADYSŁAW,
Więzień więzienia w Mysłowicach.
Urodzony 28.02.1894 r. w Stryszawie pow. żywiecki, mieszkaniec Knurowa pow. rybnicki. Aresztowany w 1942 r. i przekazany do więzienia śledczego. Zginął w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach dnia 24.11.1942 r., wg. orzeczenia lekarskiego zmarł na "osłabienie serca".
Bibliografia: "Więzienia hitlerowskie na Śląsku, w Zagłębiu Dąbrowskim i w Częstochowie 1939-1945", Katowice 1983 r., s. 149.

PODKOWA JÓZEF,
Wiezień posterunku w Lyskach.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i zamordowany na posterunku żandarmerii w Lyskach.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PODLEŚNY AUGUSTYN,
Wiezień wiezienia w Bytomiu.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i więziony w Bytomiu. Brak bliższych informacji o tym więźniu. Wiadomo jedynie że przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PODLEŚNY CZESŁAW,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 16.07.1901 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Wiktora i Albiny Fröhlich, mieszkaniec Gotartowic. Członek POW Górnego Ślaska, powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zginął 25.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 25202/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:15, określenie przyczyny zgonu to "Herz - und Kreislaufschwäche" (niewydolność serca i układu krążenia).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 656; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 140; PMA-B "Księga zgonów", t. 17, s. 1200, nr id. 23591.

PODLEŚNY IGNACY,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 14.01.1898 r., mieszkaniec Chwałęcic k.Rybnika, górnik. Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany 1.09.1939 r. gdy hitlerowskie wojska wkroczyły do Chwałęcic. Przekazany został do KL Mauthausen i tam zginął 25.06.1941 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37.

PODLEŚNY JAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 108555, w KL Mauthausen nr 118188.
Urodzony 24.11.1885 r. w Ligockiej Kuźni - dzielnica Rybnika. Członek POW Górnego Śląska. Uczestnik trzech powstań śląskich w batalionie Nikodema Sobika. Dowódca grupy szturmowej działającej w Rybniku, Dziergowicach aż po Stare Koźle. W latach międzywojennych członek Związku Powstańców Śląskich. Niemcy po wkroczeniu 1.09.1939 r. do Rybnika rozsyłali za nim listy gończe. Ukrywał się przez dwa lata. W 1943 r. został aresztowany i osadzony 16.03.1943 w KL Auschwitz gdzie został zarejestrowany jako więzień nr 108555. Następnie, przetransportowany do KL Mauthausen i tam zarejestrowany jako więzień nr 118188. Doczekał się wyzwolenia 5.05.1945 r. i wrócił do Rybnika. Działacz ZBoWiD, długoletni członek Koła ZBoWiD w Ligocie. Zmarł w 1983 r. w wieku 98 lat. Spoczywa na cmentarzu w Ligockiej Kuźni.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 140; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 296; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych", Bielsko-Biała 2002, s. 58, 150, 152, 216; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.

PODLEŚNY PAWEŁ,
Więzień w KL Auschwitz nr 47714.
Urodzony 17.05.1925 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Czesława i Berty z d. Szymura, mieszkaniec Gotartowic. Harcerz XIII Drużyny Harcerzy im. Witolda Regera w Gotartowicach. Członek Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej. Kolporter prasy podziemnej ("Zew Wolności"). Aresztowany 13.06.1942 r. i przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany został 17.07.1942 r. jako więzień nr 47714. Zginął 21.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 23694/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:55, określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry katar/nieżyt żołądkowo-jelitowy).
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 140; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980", red. Jan Walczak, Katowice 1986, s. 242; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 24; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 309; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 199, 402; PMA-B "Księga zgonów", t. 16, s. 1150, nr id. 22090.

POJDA ADOLF ks.,
Więzień w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 12.06.1881 r. w Ligockiej Kuźni - dzielnica Rybnika. Studiował teologię na Uniwersytecie Wrocławskim. Świącenia kapłańskie otrzymał 22.06.1907 r. W czasie studiów należał do polskich - patriotycznych organizacji. Aresztowany 10.04.1940 r. został przekazany do KL Dachau, a stamtąd do KL Mauthausen-Gusen gdzie zginął 25.05.1942 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 139; Zbiory J. Delowicza.

POLNIK IGNACY,
Więzień więzienia w Zabrzu, obostrzonego obozu pracy.
Urodzony 29.07.1894 r. w Krostoszowicach k.Wodzisławia Śl., mieszkaniec Wilchw k.Wodzisławia Śl., rolnik. Brał udział w trzech powstaniach śląskich. Znał się z Dominikiem Plutowskim z Mszanej, który namówił go by wstąpił do organizacji konspiracyjnej. Wiosną 1942 r. aresztowany i do rozprawy przetrzymywany w więzieniu w Zabrzu. Po wyroku Sądu Specjalnego od 13.05.1942 r. do 31.10.1943 r. przebywał w więzieniu. Powróciwszy z więzienia do domu nie podjął pracy przymusowej jaką mu wyznaczył Arbeitsamt, został więc ponownie aresztowany - tym razem z żoną Marią. Dostał się do obostrzonego obozu pracy. Przeżył w tym obozie do wyzwolenia. Zmarł w 1970 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Antoniego Trzebowskiego), skor 7.

POLNIK MARIA,
Więźniarka w KL Auschwitz, w KL Ravensbrück.
Urodzona 8.12.1896 r. w Komorowicach k.Bielska, żona Ignacego, mieszkanka Wilchw k.Wodzisławia Śl. Za ukrywanie męża - gdy nie chciał podjąć pracy wyznaczonej przez Arbeitsamt, więziona w KL Auschwitz. W wyniku ewakuacji obozu w styczniu 1945 r. dostała się do Ravensbrück. Wyzwolona została przez wojska amerykańskie w pobliżu KL Bergen-Belsen. Z obozu wróciła z prawie 90% utratą wzroku. Zmarła 1967 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Antoniego Trzebowskiego), skor 7; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

POLOCZEK FRANCISZEK,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony w 1887 r., mieszkaniec i nauczyciel w Grabowni pow. rybnicki. Aresztowany w 1942 r., i przekazany do KL Dachau gdzie zginął 18.12.1942 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 94; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 139.

POLOCZEK WIKTOR,
Więzień w KL Oranienburg, w KL Dachau.
Urodzony 31.10.1889 r. w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Grabowni k.Rybnika. Przed 1920 r. dotarł w poszukiwaniu pracy - do Westfalii gdzie pracował w kopalni jako górnik. W 1920 r. wrócił na Śląsk i zaangażował się w działalność Powstańczej Organizacji Wojskowej. Uczestniczył w trzech powstaniach śląskich, był aktywnym działaczem plebiscytowym. Od 1923 r. rozpoczął pracę jako nauczyciel, a następnie do wybuchu wojny w 1939 r. pracował jako kierownik szkoły w Grabowni pow. rybnicki. W tym też czasie ukończył wyższe studia pedagogiczne w Krakowie. Bardzo aktywny w życiu polityczno-społecznym, był członkiem Związku Powstańców Śląskich, założył i prowadził Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej w Grabowni, założył zespół sportowy. Już 29.11.1939 r. został aresztowany i wywieziony do KL Oranienburg, a następnie do KL Dachau gdzie zginął 20.12.1942 r. Odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym.
Bibliografia: L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", 1994 r. s. 32; L. Musiolik"Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36, S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 94; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 141.

POLOK JAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Zgorzelcu, w Rawiczu, w KL Buchenwald, w KL Mauthausen.
Urodzony w 1901 r. w Bełku w pow. rybnickim, mieszkaniec Radlina pow. rybnicki. Był członkiem POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. Po plebiscycie, był długoletnim komendantem policji w Radlinie. Posiadał stopień sierżanta. Już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej został rozbrojony i wraz z policjantami Laryszem i Cieślikiem aresztowany. Jeden dzień byli przetrzymywani w więzieniu miejscowego Urzędu Gminnego w Radlinie, a następnego dnia przekazani do więzienia w Rybniku. Z Rybnika został przekazany do więzienia w Raciborzu a stamtąd do obozu polskich jeńców wojennych w Zgorzelcu. Kolejny raz został przeniesiony do więzienia w Rawiczu, do KL Buchenwald i ostatecznie do KL Mauthausen, gdzie wycieńczony zachorował na biegunkę i zmarł 1.05.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja Jana Pieczki więźnia KL Buchenwald i KL Mauthausen), skor. 2; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

POŁAP RUFIN,
Więzień w KL Auschwitz nr 28875.
Urodzony 10.05.1924 r. w Ornontowicach pow. rybnicki, syn Jana i Albiny z d. Adamczyk, mieszkaniec Ornontowic. Aresztowany i przekazany 10.04.1942 r. do KL Auschwitz i zarejestrowany jako więzień nr 28875. Zginął w tym obozie 20.05.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 8749/1942 potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 23:20, określenie przyczyny zgonu to Darmkatarrh bei Körperschwäche (katar/ nieżyt jelit przy wyczerpaniu organizmu).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 6, s. 1225, nr id. 8758; Zbiory J. Delowicza.

POŁOMSKI JÓZEF,
Więzień więzienia w Raciborzu.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i więziony w Raciborzu. Przetrwał trud więziennej egzystencji i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

POPEK FELIKS,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 22.05.1914 r. w Rybniku. Były uczeń rybnickiego gimnazjum - maturę zdawał w 1934 r. Od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej zaangażowany w działalność w ZWZ. Aresztowany w kwietniu 1940 r. (wówczas organizacja ZWZ w Rybniku była organizowana przez S. Sobika) i przekazany do KL Auschwitz. Zwolniony w listopadzie tego roku i wysłany na przymusowe roboty w głąb Niemiec. Po wyzwoleniu w 1945 r. nauczyciel, a następnie dyrektor Technikum Górniczego w Rybniku, funkcję tę pełnił do przejścia na emeryturę. Zmarł w styczniu 1990 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 142.

POPELA FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 30.09.1887 r. w Brzeziu nad Odrą k.Raciborza, syn Mateusza i Franciszki z d. Psota, mieszkaniec Brzezia. Aresztowany przez gestapo i przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 9.03.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 14654/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 17:30, określenie przyczyny zgonu to "Gehirnschlag" (udar mózgu/apopleksja).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1144; PMA-B "Księga zgonów", t. 10, s. 1112, nr id. 51184.

POPIOŁEK KAZIMIERZ,
Wiezień w KL Gross-Rosen, obozu w Litomierzycach.
Urodzony 25.02.1903 r. w Cieszynie. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, profesor. Przed drugą wojna światową był mieszkańcem Rybnika i nauczycielem w szkołach średnich - również rybnickiego gimnazjum. W okresie okupacji hitlerowskiej, zaangażował się w działalność ruchu oporu, uczestniczył w powstaniu warszawskim. Aresztowany i więziony w KL Gross-Rosen oraz w Litomierzycach. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozach, w których przebywał, przeżył i odzyskał wolność. Po wyzwoleniu w 1945 r. był dyrektorem Ślaskiego Instytutu Naukowego w Katowicach, prorektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie pierwszym rektorem nowo powstałego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autor wielu historycznych prac i dzieł z dziejów Śląska. Zmarł 28.12.1986 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 142.

PORĘBSKI JAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Zgorzelcu, w Rawiczu, w KL Buchenwald, w KL Dachau nr 20761.
Urodzony 6.08.1877 r. w Radoszowach k.Rydułtów pow. rybnicki, mieszkaniec Radlina pow. rybnicki. Wykonywał zawód górnika. W 1900 r. wyjechał do Bottrop w Westfalii do pracy w górnictwie. Było tam większe skupisko Polaków. Jako aktywny społecznik, był współzałożycielem Towarzystwa Katolickiego w Bottrop, uczestniczył w pracy kulturalno-oświatowej i działał w polskich związkach zawodowych. Gdy trwała akcja agitacyjną i głosowanie plebiscytowe, przyjeżdżał z rodziną do Radlina by wspierać tę akcję i zadośćuczynić swoim przekonaniom politycznym. Po plebiscycie 20.03.1921 r. pozostał w Radlinie wstępując do POW Górnego Śląska - będąc do dyspozycji 14 pułku powstańczego w Wodzisławiu. Był odznaczony Krzyżem Powstańczym i Gwiazdą Śląską. Po trzecim powstaniu, osiedlił się na stałe z rodziną w Radlinie Górnym. Pracował jako górnik w kop. "Emma" do emerytury czyli do 1933 r. Tuż przed okupacją 2.05.1939 r. był jednym z trzech osób które ostentacyjnie spaliły na biwaku powstańczym kukłę Hitlera (zdjęcie tego wyczynu wykonał zagorzały hitlerowiec z Biertułtów). Gdy hitlerowcy wkraczali do Polski wraz z rodziną ewakuował się na wschód i zawędrował aż do Przemyśla. Rozumiejąc jednak bezsens dalszej ewakuacji wrócił do domu 30.09.1939 r. tego samego dnia został aresztowany i osadzony w gminnym więzieniu. Stamtąd przetransportowany został do więzienia w Rybniku, następnie do Raciborza, Zgorzelca, Rawicza. Z Rawicza przesłany był do KL Buchenwald, i w niedługim czasie do KL Dachau gdzie figurował jako więzień 20761. Zginął w tym obozie 13.05.1942 r. (Według relacji jednego ze współwięźniów z Dachau, Jan Porębski uwierzył w kłamstwo blokowych, że osoby powyżej 60 roku mają się zgłaszać na wyjazd na podleczenie i następnie zwolnieni zostaną do domu. Mając 65 lat, zgłosił się i wsiadł do samochodu, którym miał pojechać na leczenie, tymczasem był to samochód z przenośną komorą gazową, z której po kilkunastu minutach wyrzucano ciała martwych więźniów.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Erwin Porębski, Płaczek z Gorzyc), skor. 2.

PORWOŁ ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz nr 17242.
Urodzony 21.06.1915 r. w Pszowie pow. rybnicki, mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki. Po aresztowaniu 8.04.1941 r. wpierw więziony w Rybniku, a następnie przekazany do KL Auschwitz, gdzie został zarejestrowany w obozowej ewidencji 13.06.1941 r. jako więzień nr 17242, i gdzie zginął 19.09.1941 r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 105; Zbiory J. Delowicza.

PORWOŁ JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 67161, w KL Flossenburg nr 57961.
Urodzony 18.04.1912 r. w Raciborzu. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz i zarejestrowany w obozowej ewidencji 9.10.1942 r. jako więzień nr 67161. Następnie, przeniesiony 28.10.1944 r. do KL Flossenburg gdzie oznaczony był jako więzień nr 57961. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozach, w których przebywał, przeżył i doczekał się wyzwolenia obozu przez wojska amerykańskie w dniu 23.04.1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 215; Zbiory J. Delowicza.

POŚPIECH RUFIN,
Więzień w KL Auschwitz nr 28876.
Urodzony 5.04.1923 r. w Ornontowicach pow. rybnicki, syn Józefa i Eufemii z d. Kornas, mieszkaniec Ornontowic. Aresztowany i przekazany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został 10.04.1942 r. jako więzień nr 28876. Zginął w tym obozie 30.09.1042 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 33620/1942 potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18:15, określenie przyczyny zgonu to Versagen des Herzens und Kreislaufes (niewydolność serca i układu krążenia).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 23, s. 598, nr id. 31792; Zbiory J. Delowicza.

POŚPIECH WALENTY,
Więzień w KL Auschwitz nr 47710.
Urodzony 14.02.1885 r. w miejscowości Zawada k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, syn Wincentego i Marii z d. Pośpiech, mieszkaniec Pszowa pow. rybnicki. W wieku 15 lat rozpoczął pracę jako młodociany na powierzchni kop. "Anna" w Pszowie i tam wyuczył się zawodu ślusarza mechanika a potem szofera. W 1912 r. wstąpił w szeregi Polskiego Zjednoczenia Zawodowego, którego był aktywnym członkiem. Był także członkiem Towarzystwa Św. Jacka które pielęgnowało polskie tradycje narodowe - wystawiając polskie sztuki ludowe. Brał udział w pierwszej wojnie światowej, a po jej zakończeniu włączył się do dzieła odzyskania Górnego Śląska dla Polski. Na przełomie 1918-1919 r. wraz z Franciszkiem Jaźwcem założył w Pszowie Pszowskie Doły Towarzystwa Św. Jacka. W styczniu 1919 r. w związku z wyborami do parlamentu niemieckiego został wraz z kolegami aresztowany i oskarżony o zdradę stanu i za przynależność do Polskiej Rady Robotniczej w kop. "Anna". Więziony był w Raciborzu i Brzegu. Na skutek strajku całej załogi kop. "Anna" został zwolniony. W marcu 1919 r. wstąpił do POW Górnego Śląska, był powstańcem - uczestnikiem powstań śląskich. Brał udział w pierwszym powstaniu w kampanii Pawła Włoczka, a po upadku powstania uchodził na Zaolzie. Przebywał w obozie dla uchodźców w Piotrowicach k.Skrbeńska, a potem w obozie uchodźców w Oświęcimiu. Po wydaniu amnestii w październiku 1919 r. wrócił do domu. Brał udział w drugim powstaniu i w akcji plebiscytowej, a podczas plebiscytu był członkiem komisji plebiscytowej ze strony polskiej na Pszowskich Dołach. Brał udział w trzecim powstaniu w II kompanii pszowskiej 14 pp. w charakterze kuriera. Za zasługi dla Polski otrzymał między innymi: Śląski Krzyż Powstańczy oraz Medal Niepodległości. Po podziale Górnego Śląska na część polską i niemiecką w 1922 r., pracował w kop. "Anna". W pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej nadal pracował w kopalni, lecz zwolniony został w połowie września 1939 r. i skierowany przez Arbeitsamt do pracy przymusowej w Porcie w Koźlu. Tam zetknął się z organizacją konspiracyjną ZWZ/AK i stał się jej członkiem. Rozprowadzał między zaufanych Polaków ulotki i gazetki podziemne "ZEW WOLNOŚCI", które z Rybnika przywoził kolega Kąkol. W wyniku przypadkowej rewizji w pociągu, w ręce Niemców dostały się ulotki oraz listy (wykazy) członmów - nastąpiły aresztowania. Pośpiech, który przebywał w domu na urlopie 13.06.1942 r. został aresztowany w Pszowie i przekazany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany był w obozowej ewidencji 17.07.1942 r. jako więzień nr obozowy 47710. Zginął 28.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 33553/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:40, określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry nieżyt/katar żołądkowo-jelitowy).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 198, 666; PMA-B "Księga zgonów", t. 23, s. 531, nr id. 31724; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki - Marty Krakowczyk z d. Pospiech), skor. 10.

POTYSZ FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau, w Mauthausen-Gusen.
Urodzony 24.09.1900 r. w Godowie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec tej miejscowości. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. Był odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym. Do drugiej wojnie światowej pracował jako pracownik umysłowy na poczcie w Wodzisławiu Śl. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich. Aresztowany 9.03.1940 r. przebywał wpierw w więzieniu w Rybniku do 3.05.1940 r., a następnie przekazany do KL Dachau, potem do KL Mauthausen-Gusen. Został zwolniony z obozu 25.11.1940 r. Po wojnie brał czynny udział w pracach społeczno-kulturalnych gminy Godów, był pierwszym wójtem tej gminy, potem prezesem kółka rolniczego. Posiadał także odznaczenie: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Potysza) , skor. 4; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

POTYSZ FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Rybniku, w Katowicach.
Urodzony 29.06.1906 r. w Grodziszczu pow. cieszyński, mieszkaniec Radlina pow. rybnicki. Był nauczycielem polskim w Mostach na Zaolziu. Ostatnie dwa lata przed drugą wojną światową zamieszkiwał i pracował w Radlinie pow. rybnicki. W latach okupacji hitlerowskiej był jednym z czołowych działaczy konspiracyjnych AK na terenie Radlina. Za działalność konspiracyjną - przez donos, został aresztowany 8.12.1940 r. i po przetrzymaniu przez kilka dni w wiezieniu w Rybniku, przewieziono go do więzienia w Katowicach. Tam policyjny sąd skazał go na śmierć i wyrok ten wykonano 31.10.1942 r. przez ścięcie na gilotynie.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 94.

POTYSZ JÓZEF,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 13.03.1913 r. w Godowie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Z zawodu rolnik, lecz pracował jakiś czas przy budowie sieci telefonicznej napowietrznej. Aresztowany 9.03.1940 r. razem z bratem Franciszkiem za swoją propolską działalność. Po krótkotrwałym przebywaniu w więzieniu w Rybniku, przekazany do KL Dachau, następnie KL Mauthausen-Gusen. Zwolniony z obozu 25.11.1940 r. Zmarł w 1973 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Potysza), skor. 4; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

POWAŁA ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz nr 61618.
Urodzony 31.01.1923 r. w Knurowie pow. rybnicki, syn Augusta i Marii z d. Mazurek. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 26.08.1942 r. jako więzień nr 61618. Zginął w tym obozie 15.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 30749/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 20:40, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Körperschwäche" (katar/nieżyt jelit przy wyczerpaniu organizmu).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 207; PMA-B "Księga zgonów", t. 21, s. 743, nr id. 28952.

POWIECKO PAWEŁ,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Sachsenhausen.
Urodzony 14.08.1900 r. w Zabrzu, mieszkaniec Jedłownika k.Wodzisławia Śl. W młodych latach pracował już jako górnik. Brał udział w drugim i trzecim powstaniu śląskim. Po powstaniu osiedlił się w Wodzisławiu Śl. Wziął ślub z Franciszką w 1922 r., przyjął pracę jako konduktor kolejowy. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich. W pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej wraz z innymi uchodźcami udał się na wschód i znalazł się za Bugiem na terytorium Związku Radzieckiego. Powrócił stamtąd do domu 7.12.1939 r. i już następnego dnia został aresztowany. Przebywał w więzieniu w Rybniku, a stamtąd przekazano go do KL Sachsenhausen - Oranienburg. W wyniku skutecznych starań żony i braku dowodów winy, został zwolniony 15.11.1940 r. Po powrocie do domu zaczął pracować na kolei w Wodzisławiu jako pomocnik konduktora. W dniu 13.06.1941 r. jadąc z załogą SS obozu koncentracyjnego Kraków-Płaszów, został powieszony i położony wzdłuż torów. Jak zdołano ustalić po wojnie, wśród SS-manów był jego przedwojenny sąsiad i w ten sposób chciał się na nim zemścić za przedwojenną patriotyczną działalność. Wystawiony akt zgonu informował, że zmarł 13.06.1941 r. o godź. 3:00 w Krakowie-Płaszowie Dworzec. Zwłoki jego przewieziono do Jedłownika i pochowano na miejscowym cmentarzu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony Franciszki Powiecko, Stanisław Powała), skor. 6.

PÓŁCHŁOPEK JEREMIASZ,
Więzień więzienia w Bielsku, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 3.07.1904 r. w Krośnie n/Wisłokiem. Był nauczycielem w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, a od 1934 r. do wybuchu drugiej wojny światowej był kierownikiem szkoły w Czuchowie k.Dębieńska pow. rybnicki. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. W listopadzie 1939 r. podjął pracę nauczyciela w Zatorze k.Oświęcimia. Na tym terenie zorganizował ruch oporu i tajne nauczanie. Aresztowany 9.03.1940 r. i osadzony w więzieniu w Bielsku, a potem wywieziony do obozu KL Mauthausen-Gusen gdzie zginął 2.04.1942 r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, skor. 4.

PRAGER ERNEST,
Więzień w KL Auschwitz nr 25506
Urodzony 18.10.1881 r. w Rydułtowach pow. rybnicki, syn Adolfa i Ernestyny z d. Schindler. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został w obozowej ewidencji 26.02.1942 r. jako więzień nr 25506. Zginął 6.03.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 2045/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 14:15, określenie przyczyny zgonu to "Myocardinsuffizienz" (zapalenie mięśnia sercowego).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 148; PMA-B "Księga zgonów", t. 5, s. 543, nr id. 3675.

PROCEK EMANUEL,
Więzień więzienia w Rybniku
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany 1.01.1940 r. i więziony w Rybniku do 16.05.1940 r. i następnie zwolniony do domu. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PROCEK FLORIAN,
Więzień więzienia - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Rybnika. Uczeń rybnickiego gimnazjum. Harcerz I Drużyny Harcerzy im. Adama Mickiewicza w Rybniku. Od początku okupacji hitlerowskiej, członek Polskiej Organizacji Powstańczej. W patriotycznym porywie, 11.11.1939 r. wywiesił nocą na kominie garbarni w Rybniku polską flagę. Chcąc przedostać się na zachód gdzie formowało się wojsko polskie, dostał się w 1940 r. do Generalnej Guberni a stamtąd zamierzał podążać przez Węgry dalej - na zachód. Został jednak przyłapany na próbie przekraczania granicy i po przetrzymywaniu przez jakiś czas w więzieniu, rozstrzelano go wraz z innymi Polakami w lipcu 1940 r. w lesie pod Olsztynem k.Częstochowy. Zwłoki ofiar tej egzekucji pochowano dopiero w grudniu 1946 r. na cmentarzu wojskowym w Częstochowie.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 143.

PROCEK STEFAN,
Więzień w KL Dachau, w KL Mauthausen.
Urodzony 24.12.1881 r., mieszkaniec Rybnika. Członek POW Górnego Ślaska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. W latach międzywojennych Członek Związku Powstańców Śląskich. Aresztowany 2.05.1940 r. i przekazany do KL Dachau, a stamtąd do KL Mauthausen gdzie zginął 8.11.1940 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 143; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

PROFASKA PAWEŁ,
Więzień w KL Auschwitz nr 21915.
Urodzony 14.09.1888 r. w miejscowości Zawada k.Wodzisławia Śl., syn Franciszka i Jadwigi z d. Mansfeld, mieszkaniec Dębieńska pow. rybnicki. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji 13.02.1942 r. jako więzień nr 21915. Zginął 22.03.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 3321/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 20:15, określenie przyczyny zgonu to "Herzmuskeldegeneration" (zawał mięśnia sercowego).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 126; PMA-B "Księga zgonów", t. 3, s. 319, nr id. 4943.

PROKSZA GERTRUDA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 24137.
Urodzona 29.01.1921 r. w Rybniku. Po aresztowaniu przetransportowana do KL Auschwitz, zarejestrowana w obozowej ewidencji 9.11.1942 r. jako więźniarka nr 24137. Brak innych informacji o tej więźniarce.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 506; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

PROKOP WOJCIECH (WILHELM),
Więzień więzienia w Wodzisławiu, w Rybniku, w Bremie, w KL Auschwitz nr 127846, w KL Oranienburg-Sachsenhausen.
Urodzony 26.09.1897 r. w Raciborzu, mieszkaniec Wodzisławia Śl. Po ukończeniu 4 klas gimnazjum w Raciborzu, przeniósł się do szkoły drogistów, a po jej ukończeniu rozpoczął praktykę w drogeriach. W 1914 r. praktykował we Wrocławiu. Tam nawiązał kontakt z Towarzystwem Gimnastycznym "Sokół" i stał się jego aktywnym członkiem. W 1915 r. dostał wezwanie do wojska niemieckiego i walczył na froncie zachodnim, został ranny, po wyleczeniu udało mu się uniknąć powtórnego wysłania na front. W następnych latach, brał udział w powstaniach śląskich. W lutym 1920 r. rozpoczął pracę u drogerzysty w Wodzisławiu i w tym mieście był współzałożycielem towarzystwa gimnastycznego "Sokół". Organizacja szybko się rozrastała licząc 120 osób, a w jej skład wchodzili przeważnie byli wojskowi. Pod pretekstem przynależności do "Sokoła" stworzyli bardzo silną jednostkę POW Górnego Śląska. W okresie plebiscytowym 1920-1921 był czynnym polskim agitatorem działając równocześnie w zarządach polskich organizacji i towarzystw kulturalno-oświatowych. Brał udział w drugim powstaniu. W trzecim powstaniu pracował w charakterze oficera sztabowego w aprowizacji 14 pp wodzisławskiego. Po włączeniu części Górnego Śląska do Polski w 1922 r., uczestniczył w ruchu narodowo-społecznym w zarządach szeregu towarzystw. W 1924 r. był założycielem i prezesem Związku Powstańców Śląskich w Wodzisławiu. W tym też roku zawarł związek małżeński z Martą z d. Gardian, członkinią towarzystwa śpiewaczego "Wiosna". Od 1928 r. był radnym miasta Wodzisław Śl., a w 1930 r. wybrany został na posła do sejmu śląskiego w Katowicach. W 1935 r. stanął na czele komitetu budowy Domu Powstańca Śląskiego w Wodzisławiu. W dniu wybuchu drugiej wojny światowej uchodził w kierunku Pszczyny razem z 4 batalionem Obrony Narodowej, którego twórcą był Augustyn Korzuch. Po rozbiciu batalionu, wrócił 28.09.1939 r. do Wodzisławia, meldując się na policji niemieckiej. Został tego samego dnia aresztowany i przetrzymywano go jakiś czas w wiezieniu w Wodzisławiu, następnie przeniesiony został do więzienia w Rybniku. Jego nazwisko figurowało w "księdze gończej" Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 127P), czyli był przewidziany przez hitlerowców do "likwidacji" w pierwszej kolejności. Sąd Specjalny w Katowicach na sesji wyjazdowej w styczniu 1940 r. w Rybniku skazał go na trzy lata ciężkiego więzienia. Po wyroku przetransportowany został do Raciborza, a stamtąd do więzienia w Bremie w północnych Niemczech (do podobozu Neusustrum nad rzeką Ems). Na gwiazdkę 1941 r. Polacy odprawiali skromną wigilie i śpiewali kolędy, a Prokop wygłosił do rodaków przemówienie patriotyczne. Ktoś doniósł o tym komendantowi. Otrzymał więc dodatkową ciężką karę i przeniesiony został do pracy przy budowie dróg koło Koronowa w woj. bydgoskim. Gdy w 1943 r. kończyła mu się trzyletnia kara, przewieziono go do Katowic i przekazano do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany był jako więzień nr 127846. W październiku 1944 r. został wysłany do KL Oranienburg-Sahsenhausen gdzie pracował przy budowie torów kolejowych. Dnia 3.05 1945 r. odzyskał wraz z innymi współwięźniami wolność - obóz oswobodzili Amerykanie. Posiadał odznaczenia: Śląski Krzyż Powstańczy, Złoty, Srebrny i Brązowy Krzyż Zasługi, Medal Zwycięstwa i Wolności, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w 1969 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony Marty Prokop, córki Anieli Paba z d. Prokop), skor. 6; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

PRONTKI STEFAN,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Przedwojenny funkcjonariusz straży granicznej. Aresztowany i przekazany do KL Buchenwald, zginął w tym obozie. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PRÓCHNICKI MIECZYSŁAW,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr 25530.
Urodzony 30.11.1905 r. w Sanoku, mieszkaniec Rybnika. Był długoletnim nauczycielem Szkoły Handlowej i Szkoły Powszechnej nr 5 w Rybniku. Aresztowany 19.05.1941 r. w Krakowie za udział w ruchu oporu, więziony na Montelupich w Krakowie, a następnie przekazany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został jako więzień nr 25530. Zginął w tym obozie 11.02.1942 r.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 95; PMA-B Ankieta wypełniona przez Helenę Próchnicką z dn. 4.08.1959 r. (sygn. Mat./1475, nr inw. 44099).

PRUS BOLESŁAW,
Więzień w KL Buchenwald, w KL Dachau.
Mieszkaniec Rybnika, syn Alojzego Prusa. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany do KL Buchenwald, a stamtąd do KL Dachau. Brak dodatkowych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 210; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 144.

PRUS KONSTANTY pseud. Jacenty Pyrlik,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 14.04.1872 r. w Wielopolu k.Rybnika. Działacz plebiscytowy, dziennikarz, historyk, bibliofil. Rozpoczął studia teologiczne w Turynie (Włochy), które przerwał w 1900 r. Wrócił na Śląsk, został dziennikarzem "Katolika", "Gazety Opolskiej", "Kuriera" i "Nowin Raciborskich". Od 1904 r. przez 11 lat kierował redakcją "Katolika". Należał do najaktywniejszych dziennikarzy i publicystów na Śląsku. W czasie plebiscytu wydawał na własny koszt broszury propagandowe i za tę działalność był szykanowany przez Niemców.
Po odzyskaniu niepodległości zamieszkał w Mikołowie, kierował zorganizowaną przez siebie Biblioteką Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Współorganizował archiwum wojewódzkie w którym pracował do 1937 r. W okresie okupacji hitlerowskiej pracował fizycznie w szpitalu. Aresztowany w 1943 r. przekazany został do KL Auschwitz, a po zwolnieniu z obozu powrócił do Mikołowa. Po wojnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 5.10.1961 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 144-145.

PRUS WILHELM,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Zebrzydowic k.Rybnika. Aresztowany 1.05.1940 r. i przekazany do obozu koncentracyjnego, lecz nieznana jest nazwa tego obozu. Przeżył trud obozowego życia i doczekał się wyzwolenia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

PRUSZKOWSKI ALFRED,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec miejscowości Pniówek k.Jastrzębia pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i wpierw więziony w Gliwicach, a następnie przekazany do KL Buchenwald. Brak innych informacji o losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PRZEŹDZING BRUNO,
Więzień w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 16.12.1913 r. w Wielopolu k.Rybnika. Po szkole powszechnej uczeń gimnazjum w Rybniku, gdzie zdał maturę w 1934 r. Harcerz XI Drużyny Harcerzy im. Żwirki i Wigury w Wielopolu, nastepnie IV Drużyny Harcerzy im. Henryka Sienkiewicza w Rybniku. Pracował w rybnickim Starostwie, zaś od 1936 r. jako sekretarz w Urzędzie Gminny w Wielopolu i tam wykazywał wielką aktywność społeczną - założył między innymi Organizację Młodzieży Powstańczej, był prezesem Związku Obrony Kresów Zachodnich.
Od rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej ostentacyjnie demonstrował swoją polskość za co został aresztowany i wywieziony do Mauthausen-Gusen gdzie zginął 11.12.1941 r.
Bibliografia: "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 45; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 145; Ks. K. Szweda "Ponieśli swój krzyż", Poznań 1989, s. 100; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 381; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

PRZYBYŁA EDWARD,
Więzień w KL Buchenwald, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 20.02.1902 r. w Godowie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Uczęszczał do niemieckiej szkoły w Godowie. Aresztowany został 16.10.1939 r., i przebywał w obozie KL Buchenwald, następnie w KL Mauthausen-Gusen. Zwolniony został z obozu 3.07.1940 r., a po powrocie do domu pracował w Rybniku jako kapitan Straży Pożarnej.
Bibliografia: Informacje syna; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje..

PRZYBYŁA JAN,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 12.03.1881 r. Zabrzu, syn Jana i Marii z d. Gläser, mieszkaniec w pow. raciborskim. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Auschwitz. Zginął 14.06.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 22942/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 17:50, określenie przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Bronchopneumonia" (niewydolność serca przy zapaleniu płuc i oskrzeli).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 16, s. 434, nr id. 56396.

PTAK ANTONI,
Więzień (prawdopodobnie KL Dachau).
Mieszkaniec Czerwionki pow. rybnicki. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu koncentracyjnego (prawdopodobnie do KL Dachau). Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PUKOWIEC ALOJZY,
Więzień w KL Neuengamme.
Urodzony 8.11.1915 r. W Chwałowicach k.Rybnika, mieszkaniec tej miejscowości. Harcerz IX Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Porucznik Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Zbiegł z niewoli niemieckiej i działał w ruchu oporu na terenie Generalnej Guberni. Z ramienia ZWZ/AK, pełnił funkcję łącznika między Górnym Śląskiem i Warszawą. Przedostawał się też jako kurier na Węgry, a stamtąd do Anglii do przedstawicieli rządu emigracyjnego. Aresztowany przez gestapo 11.08.1943 r. w Warszawie, więziony był w KL Neuengamme i innych obozach hitlerowskich. Zginął w maju 1945 r. prawdopodobnie w zatoce Lubeckiej gdy więźniów ewakuowano drogą morską i statki te zostały zatopione wraz z więźniami.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 146; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 170-179, 308; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 10; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 263; Zbiory J. Delowicza.

PUKOWIEC BRONISŁAW,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 27.09.1913 r. w Chwałowicach k.Rybnika, mieszkaniec tej miejscowości. Harcerz IX Drużyny Harcerzy im. Tadeusz Kościuszki w Chwałowicach. Ukończył rybnickie gimnazjum z maturą w 1932 r. Przez dwa lata był pracownikiem kopalni "Chwałowice" w Chwałowicach. Następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Studia ukończył w 1937 r. otrzymując dyplom magistra filozofii.
Przez krótki okres pracował jako asystent w Akademii Umiejętności. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. i dostał się do niewoli niemieckiej, z której udało mu się zbiec. Po powrocie w rodzinne strony, podjął pracę w Urzędzie Pośrednictwa Pracy, a pod koniec 1940 r. otrzymał zatrudnienie na poczcie w Sosnowcu, angażując się równocześnie do pracy konspiracyjnej - pełnił funkcję komendanta ZWZ w Mysłowicach. Zdradzony przez jednego z członków organizacji, został aresztowany 15.09.1942 r. i więziony w (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Następnie, 25.01.1943 r. został wywieziony do KL Auschwitz, gdzie tego samego dnia, na podstawie orzeczenia sądu doraźnego został rozstrzelany.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 170-179, 308; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 10; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 263; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 675; L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", 1994 r. s. 34, S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 95; Zbiory J. Delowicza.

PUKOWIEC JÓZEF (ojciec),
Więzień - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony w Bziu k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika. Przed pierwszą wojną światową pracował w Świętochłowicach. W 1910 r. Był działaczem Polskich Związków Zawodowych. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestniczył w trzecim powstaniu śląskim. W okresie okupacji hitlerowskiej aresztowany, ale staraniem rodziny został zwolniony z więzienia.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 146.

PUKOWIEC JÓZEF pseud. Chmura, Pukoc,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 14.09.1904 r. w Świętochłowicach. Zamieszkały w Chwałowicach k.Rybnika. W okresie 1921-1925 r. uczeń seminarium nauczycielskiego w Wągrowcu i Pszczynie, a następnie w 1925 r. podjął pracę w Baranowicach, od 1926 r. pracował w Chwałowicach. W tej też miejscowości rozpoczyna się jego kontakt z harcerstwem - od członkowstwa w IX Drużyny ZHP im. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Pełnił coraz ważniejsze funkcje w drużynie, uzyskał stopień instruktorski harcmistrza. W latach 1927-1929 i 1930-1935 pełnił funkcję komendanta Hufca ZHP w Rybniku.
Od 1930 r. pracował w szkole w Załężu-Katowice, a następnie studiował w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach. W okresie 26.08. - 3.09.1939 był komendantem Śląskiej Chorągwi Harcerzy, natomiast od rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej do 18.08.1940 r. pełnił funkcję komendanta Tajnej Śląskiej Chorągwi Harcerzy. Zorganizował konspiracyjną sieć harcerską, był główny redaktorem tajnych wydawnictw "Świt" i "Zryw". Był członkiem Związku Walki Zbrojnej. Aresztowany przez gestapo 18.12.1940 r. wraz z kilkunastoma harcerzami i dowództwem Śląskiego Okręgu Sił Zbrojnych Polski. Przetransportowany do KL Auschwitz, sądzony w lipcu 1942 r. w Bytomiu, gdzie skazano go na śmierć "... za przygotowywanie zdrady stanu". Wyrok kary śmierci wykonano 18.08.1942 r. w Katowicach - został ścięty na gilotynie.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 170-179, 308; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980", red. Jan Walczak, Katowice 1986, s. 240; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 23; Ziemia rybnicko-wodzisławska, red. J. Ligęzy, Katowice 1970, s. 184, 263, 271; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 147; L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", 1994 r. s. 34; S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 95; Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

PUKOWIEC PAWEŁ,
Więzień - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony 1.01.1894 r. w Mszanie k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec tej miejscowości. Pracował w PKP jako dróżnik. Aresztowany 25.04.1941 r. - brak jest informacji o nazwie więzienia w jakim przebywał. Zwolniony z więzienia 27.05.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4.

PUKOWIEC STANISŁAW,
Więzień więzienia w Gerlic, w KL Mauthausen, w KL Buchenwald.
Urodzony w 1910 r. w Chwałowicach k.Rybnika. W latach międzywojennych był pracownikiem Urzędu Miejskiego w Rybniku. Aresztowany we wrześniu 1939 r. i więziony w więzieniu w Gerlic, w KL Mauthausen, w KL Buchenwald. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozach, w których przebywał, przeżył i doczekał się wyzwolenia. Po powrocie do domu, zamieszkał w Bełku i tam podjął pracę w Urzędzie Gminy. Utrata zdrowia i stosowane na nim zabiegi pseudomedyczne (w obozach), spowodowały, że zmarł w 1948 r.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 177, L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 147; L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", Wyd. 1994 r. s. 34; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

PUSZER HERBERT,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr 25531.
Urodzony 9.04.1908 r. w Rybniku, syn Maksymiliana i Józefy z d. Olbrich. Wpierw zamieszkały w Rybniku, a następnie w miejscowościach w których pracował. Był nauczycielem gimnazjum w Katowicach i Bielsku. W okresie okupacji hitlerowskiej ukrywał się w Katowicach-Piotrowicach, następnie w Krakowie gdzie działał w szeregach AK. Aresztowany w 1941 r. i więziony wpierw na Montelupich w Krakowie, a następnie przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został w obozowej ewidencji dnia 14.01.1942 r. jako więzień nr 25531. Zginął w tym obozie 4.03.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 1895/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:55, określenie przyczyny zgonu to "septischer Darmkatarrh" (septyczny katar/nieżyt jelit).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 148; S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 95; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 147; PMA-B "Księga zgonów", t. 2, s. 393, nr id. 3525.

PYKA PIOTR,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany 17.12.1940 r. i osadzony w KL Auschwitz. Dnia 5.04.1941 r. zwolniono go z obozu. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.
PYPEĆ ADOLF,
Więzień więzienia w Rybniku.
Urodzony 18.07.1887 r. w Piecach k.Gaszowic pow rybnicki, mieszkaniec Gaszowic pow. rybnicki. Przed przewidywaną okupacją hitlerowską w 1939 r., postanowił uciekać na wschód, ale zrozumiawszy bezsensowność takiej decyzji, wrócił do domu. Został aresztowany 17.10.1939 r. i przebywał do maja 1940 r. w więzieniu w Rybniku. Zmarł 21.09.1960 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PYRTEK JÓZEF,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 14.02.1888 r. w Kobiórze pow. pszczyński, syn Grzegorza i Zuzanny z d. Maz, od 1920 r. mieszkaniec Rybnika. Zatrudniony w Szpitalu Psychiatrycznym w Rybniku jako pielęgniarz. Działacz społeczny. Od początku okupacji hitlerowskiej działał w ruchu oporu jako żołnierz ZWZ/AK. Aresztowany w lutym 1942 r., najprawdopodobniej przetransportowany wpierw do wiezienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a stamtąd przekazany do KL Auschwitz. Podczas posiedzenia sądu doraźnego, dnia 14.04.1943 r., wraz z 77 osobami został skazany na śmierć. Wyrok wykonano w tym samym dniu. Według wystawionego aktu zgonu nr 18648/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 19:35, określenie przyczyny zgonu to "Sepsis bei Drüseneiterung" (ogólne zakażenie organizmu przy ropieniu gruczołów).
Bibliografia:; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 148; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 680; PMA-B "Księga zgonów", t. 13, s. 642, nr id. 53637; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.

PYSZ (imię?),
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Z zawodu nauczyciel. Aresztowany w drugim miesiącu okupacji hitlerowskiej - 6.11.1939 r. i osadzony w obozie koncentracyjnym.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

PYSZNY ADAM,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 16.12.1887 r. w Radlinie pow. rybnicki, mieszkaniec Biertułtów k.Radlina pow. rybnicki. Był górnikiem w kop. "Ignacy" w Niewiadomiu. Aktywny członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich, był członkiem komisji plebiscytowej w Biertułtowach. W 1934 r. przeszedł na rentą inwalidzką. W okresie okupacji hitlerowskiej w 1940 r. wraz z rodziną Gruszczyków i Pyszów zaangażował się w działalność organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. W mieszkaniach wymienionych rodzin mieścił się stały punkt kontaktowy dla tej organizacji z terenów Radlina, Pszowa i Rydułtów. Dnia 18.12.1940 r. wraz z synem i córką Agatą został aresztowany i przetransportowany do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie 1.02.1941 r. o godz. 16:30. Przyczyna śmierci: udar mózgu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Agaty Antończyk z d. Pyszny), skor. 2; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

PYSZNY-ANTOŃCZYK AGATA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 39466, w KL Ravensbruck nr 100366, w KL Neustadt-Glewe.
Urodzona 30.01.1921 r. w Biertułtowach k.Radlina pow. rybnicki. Była drużynową drużyny harcerek przy szkole podstawowej w Biertułtowach, w okresie od 1936-1939 r. pracowała jako bibliotekarka w bibliotece TCL (Towarzystwa Czytelni Ludowych). W 1940 r. wstąpiła do organizacji konspiracyjnej. Była łączniczką komendanta Władysława Kuboszka w Inspektoracie Rybnickim ZWZ/AK, przechowywała materiały konspiracyjne. Gdy 18.12.1940 r. aresztowano ojca, brata i rodzinę Gruszczyków, Agata nie została zabrana do więzienia - prawdopodobnie gestapo było zorientowane o jej roli łączniczki i chciało dzięki obserwacji dotrzeć do większej ilości konspiratorów. Została aresztowana dopiero 12.02.1943 r. wraz z matką. Odwieziono je do Urzędu Gminnego w Radlinie i osadzono w piwnicy tego budynku. Matkę zwolniono następnego dnia do domu, natomiast Agatę odwieziono do gestapo w Rybniku, skąd w transporcie zbiorowym z ok. 60 innymi aresztowanymi dostała się do KL Auschwitz. Ulokowana była w bloku 2a na okres śledztwa, a następnie 26.03.1943 r. przekazano ją na pobyt w obozie i przewieziono do Birkenau blok BIIG. Zarejestrowana była jako więźniarka 39466. W obozie wykonywała różne prace. Przeżyła trud obozowej egzystencji do ostatniego dnia funkcjonowania obozu. W styczniu 1945 r. uczestniczyła w "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl. a stamtąd w transporcie zbiorowym wywieziono ją do KL Ravensbrück gdzie została zarejestrowana jako więźniarka nr 100366. Po trzech tygodniach tj. 13.02.1945 r. przekazana była do KL Neustadt-Glewe i tam została wyzwolona 3. 05.1945 r. przez Armię Czerwoną.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 545; PMA-B Ankieta z dn. 15.01.1974 r. (sygn. Mat./9736, nr inw. 160134); Zbiory J. Delowicza(w oparciu o relację Agaty Antończyk z d. Pyszny), skor. 2.

PYSZNY ALEKSY,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 7.07.1922 r., syn Adama, mieszkaniec Biertułtów k.Radlina pow. rybnicki, harcerz drużyny Biertułtowskiej. Z chwilą rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej, został zwolniony z pracy. Dopiero po kilku miesiącach otrzymał zatrudnienie jako robotnik w niemieckiej firmie Schulza w Bytomiu. Firma wykonywała roboty ziemne na kolei. Aresztowany został 18.12.1940 r. wraz z ojcem i siostrą i przewieziony do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie 24.07.1941 r. o godz. 14:15.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Agaty Antończyk z d. Pyszny), skor. 2; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

PYSZNY RYSZARD,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 15.11.1897 r., mieszkaniec Rybnika-Ligoty. Członek POW Górnego Ślaska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, członek Związku Powstańców Śląskich. Aresztowany w 1940 r. i przekazany do KL Dachau gdzie zginął 18.07.1942 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s.148; Zbiory J. Delowicza.

PYTLIK EMANUEL,
Więzień w KL Auschwitz nr 22348.
Urodzony 19.12.1896 r. w Rydułtowach pow. rybnicki. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany transportem zbiorowym do KL Auschwitz i tam zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 31.10.1941 r. jako więzień nr 22348. Zginął w tym obozie 30.11.1941 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 129.

PYTLIK JÓZEF,
Więzień więzienia w Rybniku.
Urodzony 10.05.1884 r. w Nowej Wsi k.Lysek pow. rybnicki, mieszkaniec Krzyżkowic k.Pszowa pow. rybnicki. Z zawodu był murarzem, prowadził później roboty murarskie jako mistrz. Brał udział w pierwszej wojnie światowej - kończąc ją w stopniu podoficera. Był bardzo aktywny w akcjach agitacyjnych wspierających przynależność Górnego Śląska do Polski. Należał do najaktywniejszych członków POW Górnego Śląska. W Krzyżkowicach organizator kompanii powstańczej, komendant i dowódca w tej kompanii na początku trzeciego powstania śląskiego. W jego stodole gromadzono broń dla powstańców. Za zasługi dla Polski otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy oraz inne odznaczenia. W niepodległej Polsce był aktywnym członkiem Związku Powstańców w Krzyszkowicach. Gdy zbliżała się druga wojna światowa i miejscowi Niemcy coraz śmielej sobie poczynali -zwolennicy Hitlera, zdecydowanie interweniował na antypolskie wystąpienia. Gdy jednak okupacja stała się faktem, miejscowi renegaci nie zapomnieli o nim i w połowie września 1939 r. został aresztowany, lecz po krótkim pobycie w wiezieniu zwolniony. W 1940 r. ponownie został aresztowany i także po kilku dniach zwolniony. Po raz trzeci został aresztowany 4.08.1943 r. i przewieziony na gestapo w Rybniku. Tam został skatowany i pobity do tego stopnia, że zmarł po sześciu tygodniach od powrotu do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki - Reginy Mandera z d. Pytlik), skor. 10.


LOGO autorstwa mgr Joanny Kucharczak

Biblioteki Szkolne w Rybniku

webmajster - Gabriela Bonk bibliofilur@poczta.onet.pl