|
biogram - bibliografia - o Autorze - zobacz też - Blog - w encyklopedii Kontakt
z Autorem: Książki Jerzego Klistały zawierające bogatą dokumentację, zaopatrzone w przypisy, bibliografię i rozległy indeks osobowy, to praca przede wszystkim o walorach historycznych - świadectwo ocalonej pamięci. (...) To czego dokonał zasługuje na podziw i szacunek. |
 |
Jerzy
Klistała urodzony 1935 r.
w Rybniku,
syn Jana i Heleny z d. Żurek.
Wykształcenie średnie techniczne - absolwent Technikum Budowy Maszyn Górniczych w Rybniku. Od 1954 r. pracował w kopalni Rymer w Niedobczycach - w dozorze technicznym (pod ziemią) do 1960 r.
Po zawarciu związku małżeńskiego przeniósł
się do Czechowic-Dziedzic i podjął pracę w Rafinerii Nafty
"Czechowice".
Od 1968 r. pracował w Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej,
skąd odszedł na rentę inwalidzką w 1990 r.
Ciężko doświadczony przeżyciami okupacyjnymi (zginął jego ojciec w KL Auschwitz, wujek, była tam więziona siostra jego mamy), więc podjął się próby uratowania okupacyjnych wspomnień.
Powód był właściwie dosyć zasadniczy, gdyż o wielu znanych mu faktach - kompetentni byli członkowie ZWZ/AK woleli zachowywać powściągliwe lub całkowite milczenie. (Na przykład Mieczysław Brzosta w swojej publikacji Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej nie wspominał o Stanisławie Sobiku - współtwórcy ZWZ w Rybniku, wielkim patriocie i osobowości w rybnickiej konspiracji z lat 1940-1943).
Nowa książka:
 |
Tekst
książki - plik PDF
|
 |
Recenzja opublikowana w w/w
biuletynie IPN dotyczy książki: Polenlagry.
Niemieckie obozy internowania i pracy przymusowej dla
Polaków w latach 1942-1945, wydanej przez
Agencję wydawniczą CB, Warszawa 2024 r. "Opracowanie znanego historyka śląskiego Jerzego Klistały wypełnia istotną lukę w poznaniu losów dużej grupy Polaków poddanych długotrwałemu prześladowaniu przez Niemców. Dotarł on do materiałów ze śledztw prowadzonych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, której prace kontynuuje obecnie Instytut Pamięci Narodowej. Są to zeznania byłych więźniów obozów internowania i pracy przymusowej utworzonych przez Niemców na terenie Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego. W obozach tych, założonych w 1942 roku, przetrzymywano bez wyroku, bezterminowo rodziny polskie z terenów Żywiecczyzny, Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego. Panował w nich rygor podobny jak w obozach koncentracyjnych, racje żywnościowe były głodowe, brak było pomocy medycznej i lekarstw. Obozy były otoczone drutem kolczastym i pilnowane przez żandarmów niemieckich. Więźniów zmuszano do pracy bez wynagrodzenia w okolicznych fabrykach lub w gospodarstwach rolnych. Obowiązek pracy dotyczył także dzieci powyżej 10 roku życia. Osoby niezdolne do pracy z powodu wieku czy złego stanu zdrowia Niemcy wywozili i ślad po nich zaginął. Dokumentacja tych obozów została przez Niemców zniszczona pod koniec wojny, dlatego nie wiadomo, ile osób w nich przetrzymywano. Ostrożne szacunki mówią o 20-30 tysiącach. Nie jest znana liczba ofiar, ale na pewno było to kilka tysięcy zmarłych z powodu chorób i braku pomocy lekarskiej. Należy podkreślić, że żaden organizator tych obozów, ich komendanci i strażnicy nigdy nie stanęli przed sądem i nie odpowiedzieli za swoje zbrodnie. Znane są nazwiska tylko niektórych z nich, ponieważ władze niemieckie zadbały pod koniec wojny o zatarcie śladów tych przestępstw. Załogi obozów razem z częścią więźniów ewakuowały się na zachód przed zbliżającym się frontem, paląc i niszcząc wszelkie dokumenty. Za wykonaną pracę więźniowie nie otrzymali nigdy żadnego wynagrodzenia bądź odszkodowania. Wiele rodzin aresztowanych i wywiezionych do obozów straciło swoje gospodarstwa lub mieszkania wraz z całym mieniem. Po wojnie wielu byłych więźniów nie miało dokąd wrócić, ponieważ ich majątek był zniszczony lub rozkradziony Odszkodowania za to także nigdy nie zostały przez Niemców wypłacone. Prezentowanych w książce J. Klistały faktów dziś nie zna ogromna większość Polaków, z wyjątkiem mieszkańców Górnego Śląska i Żywiecczyzny Jego praca ma w znacznej mierze charakter pionierski. Jest ona ważkim argumentem wspierającym starania rządu polskiego o uzyskanie od Niemiec odszkodowania za zbrodnie popełnione na narodzie polskim podczas II wojny światowej. Przetrzymywanie ludności cywilnej w obozach internowania i zmuszanie jej do wykonywania pracy przymusowej w świetle prawa międzynarodowego |jest zbrodnią przeciwko ludzkości, która nie ulega przedawnieniu. Niemcy nigdy nie rozliczyli się ze zbrodni popełnionych podczas II wojny światowej, którą wywołali wspólnie i w porozumieniu ze Związkiem Sowieckim. Obecnie nie ma możliwości postawienia przed sądem bezpośrednich sprawców niemieckich zbrodni dokonanych na narodzie polskim, ponieważ już nie żyją. W tej sytuacji Niemcy, które są prawnym spadkobiercą i następcą Trzeciej Rzeszy Niemieckiej, powinni zadośćuczynić za przestępstwa popełnione w imieniu państwa niemieckiego w latach 1939-1945 w postaci materialnej, tzn. w postaci wypłaty stosownych odszkodowań". |
Obszerny leksykon biograficzny wydany z okazji 80. rocznicy przywiezienia pierwszego transportu polskich więźniów politycznych z Tarnowa do KL Auschwitz w czerwcu 1940 roku oraz 78. rocznicy rozpoczęcia rozstrzeliwań więźniów policyjnych Polaków pod Ścianą Śmierci w lipcu 1942 roku. Autorzy Adam Cyra (wieloletni pracownik naukowy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu) i Jerzy Klistała (znany historyk regionalista) przypomnieli sylwetki około 2000 więźniów gestapo w Katowicach (tylu zidentyfikowano spośród 3000 ofiar) przywiezionych do KL Auschwitz, tam sądzonych i zamordowanych.
|
|
Książka z 2019 r. - Duchowni,
ofiary niemieckiego zniewolenia. Wydawca;
Wydawnictwo Miles Sp. J. Kraków (438 biogramów ofiar
hitleryzmu)
Artykuł poświęcony Jerzemu Klistale:
| Bibliografia: Jerzy Klistała debiutował dosyć obszernym artykułem o KL Auschwitz w styczniowym numerze z 1999 r. (Nr 1/39) miesięcznika społeczno-kulturalnego "Śląsk".
|
 "Dziennik Zachodni. Tygodnik Powiatowy. Rybnik". 5 grudnia 2008 nr 49 s. 2. |
 |
W kwietniu 2002 r. ukazała się jego
książka: Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach
koncentracyjnych. - to kontynuacja
ujawniania historii organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK w
Rybniku (str. 233 format A5).
|
W 2002 r. w Kalendarzu Beskidzkim zamieszczono dosyć obszerne opracowanie tego Autora pt. Obozowe koszmary - poświęcone Stanisławowi Dzień, jego rodzicom i członkom ZWZ/AK z Bielska i Białej.
 |
W 2003 r. ukazała się druga
część książki Działacze
rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych
(str. 263 format A5).
|
Cykl artykułów, który ukazał się między 2 marca a 6 kwietnia 2005 roku w tygodniku: "Nowiny" zawsze na stronie 23 pod wspólnym tytułem:
Lista śmierci.
To wykaz nazwisk mieszkańców, którzy podczas ostatniej wojny zostali osadzeni w hitlerowskich obozach.
Niedawno minęła 60. rocznica wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, wkrótce minie tyle samo lat od zakończenia drugiej wojny światowej, która zabrała życie tysiącom osób także z naszego regionu. Jerzy Klistała, który pochodzi z Rybnika, jest więc związany z tą ziemią i tematem, zwłaszcza że jego rodzice byli członkami ruchu oporu, postanowił wyjaśnić wszystkie tajemnice związane z ofiarami hitlerowskich obozów. Wydał już dwie książki pt. "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych", o których pisały także "Nowiny". Obecnie przygotowuje słownik ' biograficzny osób z terenów Rybnika, Wodzisławia i Żor, które w latach 1940-1945 zostały osadzone w obozach zagłady. Wykaz, powstający w oparciu o dokumentację Muzeum Oświęcimskiego, zawiera już 430 nazwisk.
 |
W 2005 r. z inicjatywy bielsko-bialskiego
działacza harcerskiego i społecznika (a także byłego
więźnia KL Auschwitz) J. Drożdża, podjął się
napisania kolejnej książki o walorach historycznych - Harcerstwo
w miastach i powiatach Bielska i Białej w latach 1925-1949
(str. 379 format B5).
|
 |
 Kronika Beskidzka z 30 czerwca 2005 nr 26 |
 |
MARTYROLOGIUM
MIESZKAŃCÓW
ZIEMI RYBNICKIEJ, WODZISŁAWIA ŚL., ŻOR, RACIBORZA W LATACH
1939-1945 - SŁOWNIK BIOGRAFICZNY.
|
 |
Martyrologium mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, Andrychowskiej, Wadowickiej oraz Zatora, Jaworzna, Chrzanowa, Trzebini, Kęt, Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 1939-1945 - słownik biograficzny. |
 |
Żołnierze Rybnickiego ZWZ/AK, POP, PTOP w obozach koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau, Mauthausen, Gusen, Dachau, Ravensbrück, Buchenwald, Majdanek, Oranienburg, Sachsenchausen, Flossenbürg - i innych... |
 |
Martyrologium mieszkańców Bielska, Białej, Bystrej, Czechowic, Dziedzic, Jasienicy, Jaworza, Komorowic, Kóz, Mikuszowic, Porąbki, Szczyrku, Wilamowic, Wilkowic, Zabrzega w latach 1939 - 1945 : Słownik biograficzny |
 |
Martyrologium mieszkańców Żywca, Jeleśni, Koszarawy, Lipowej, Łękawicy, Łodygowic, Milówki, Rajczy, Suchej, Węgierskiej Górki i innych w latach 1939 - 1945 : Słownik biograficzny |
 |
To już kolejna,
dziewiąta książka o byłych więźniach obozów
koncentracyjnych czyli uzupełnienie do wcześniej
wydanych Martyrologium: Mieszkańców Ziemi Rybnickiej,
Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, Mieszkańców Ziemi
Bielska Bialskiej i Mieszkańców Ziemi Żywieckiej.
Chyba jednak najlepszym wprowadzeniem do tego opracowania
jest tekst przedmowy dobranej z książki Jerzego
Ptakowskiego do wydanej przez siebie książki "Oświęcim
bez cenzury i bez legend". Ten były więzień, w taki oto sposób wprowadza nas do wspomnień o pobycie w jednym z kilku obozów w jakich przeżywał swoją golgotę: [...] Oświęcim to otchłań. Ciągnie w głąb wspomnieniami wszystkich, którzy nad tą przepaścią zawiśli. Trudno było przenieść na papier przeżycia obozowe, gdy rany krwawiły. Jeszcze trudniej dziś, gdy rodzą się pytania, czy przeżycia te były rzeczywistością czy tylko koszmarnym snem. Nie dziwię się, że są ludzie, którzy w istnienie obozów nie chcą wierzyć. Próbują w ten sposób uspokoić sumienie, które nie pozwala się uśpić. Bądźmy, proszę, cierpliwi i wyrozumiali wobec okaleczonych, półżywych, wyziewami krematoriów zatrutych, gdy wspominają przeszłość. Jest nas już tak niewielu! Cztery miliony naszych kolegów zmarłych, zagazowanych i zamęczonych w oświęcimskiej katordze już ust nie otworzy. Jęk ich zatrzymał się w widłach Soły i Wisły. [...] W dalszej przedmowie autor zastanawia się, czy wobec "ogromu literatury dotyczącej obozów celowe jest ukazanie się jeszcze jednej książki poświęconej Oświęcimiowi?". Cóż, opracowuję i ja od kilku lat słowniki biograficzne i niemal otaczają mnie zewsząd życiorysy tych - którzy byli skazani na golgotę w hitlerowskich obozach zagłady. Mnie los oszczędził tego typu tragicznych przeżyć, wczuwam się jednak w ich ekstremalne przeżycia, doświadczane lęki, strach, upokorzenia, męczeństwo. W mojej wyobraźni materializują się ICH zachowania, obrazy ludzi, którzy mieli określone plany, marzenia, perspektywy na dalsze życie, a które rasa nadpanów to wszystko w tak brutalny sposób unicestwiła. Traktuję ICH jak najbliższych, gdyż męczennicy obozów koncentracyjnych, więzień hitlerowskich, polenlagrów, obozów jenieckich, poprzez cierpienie na jakie zostali skazani, zasługują na najwyższą serdeczność, szacunek i pamięć. |
 |
Krzysztof Kiereś, Jerzy Klistała: Z ich krwi i cierpień nasza wolność. Istebna, Jaworzynka, Koniaków 1939-1945. Część I. Istebna: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011. ISBN 978-83-933025-0-5. |
 |
Nowa publikacja Jerzego
Klistały:
|
 |
Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Zaolzia w latach 1939-1945 : Słownik biograficzny Tom I (a-j). Cieszyn: Stowarzyszenie "Wszechnica", 2011, ISBN 978-83-924495-2-2. |
 |
Jerzy Klistała: Koszmary z hitlerowskich polenlagrów, więzień i konzentrationsagrów w latach 1939-1945 |
 |
Jerzy Klistała: Martyrologium
mieszkańców Zaolzia w latach 1939-1945 : Słownik
biograficzny Tom II (k-o). Cieszyn:
Stowarzyszenie "Wszechnica", 2013, ISBN Wstęp - zobacz Na wzór Yad Vashem
wyławiam od zapomnienia pojedyncze osoby, ofiary
okupacji hitlerowskiej z lat 1939-1945 - uznając za
niedopuszczalne, by zadawalać się wepchnięciem
wszystkich w jedną mogiłę z okolicznościową tablicą
"Ku czci poległym w walce o wyzwolenie
Ojczyzny". Każdy z Nich miał imię i nazwisko,
gdy w obozie koncentracyjnym stawał się nic nie
znaczącym numerem. |
|
Prezes
TNBSP Oddziału w Rybniku i Doradca Metodyczny: Twórca i opiekun witryny: mgr Gabriela Bonk: gabriela.bonk@gmail.com |
